Definitief geen boete voor NS vanwege Limburgse aanbesteding
01 jun 2021 11:45
NS hoeft een boete van 41 miljoen euro die het eerder opgelegd kreeg vanwege vermeend machtsmisbruik bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg definitief niet te betalen. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft een hoger beroep dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) aanspande afgewezen.
Onvoldoende onderzoek
Eerder besliste de rechtbank Rotterdam al dat er geen bewijs was dat de NS haar machtspositie zou hebben misbruikt. De ACM had een link gelegd tussen de marktpositie van de NS op het hoofdrailnet en de markt van het Limburgse openbaar vervoer. De rechter vond dat die link niet te leggen is zonder meer onderzoek te doen.
Ook het CBb vindt dat de ACM geen bewijs heeft aangeleverd dat de NS heeft proberen te voorkomen dat andere vervoerders de stoptreinen tussen Maastricht, Heerlen en Roermond zouden overnemen.
Aanbesteding Limburg
NS won in 2014 de aanbesteding voor het openbaar vervoer in de provincie Limburg met haar dochter Abellio. Het bedrijf maakte echter gebruik van vertrouwelijke informatie over concurrent Veolia die het kreeg van een ex-directeur van dat bedrijf. Ook benadeelde NS volgens de ACM concurrenten door bruikbare informatie laat door te geven, terwijl Abellio daar wel over kon beschikken. Vanwege de affaire werd de gunning aan NS ingetrokken en kreeg Arriva de concessie.
Volgens het CBb staat in de wet dat een nieuwe concessiehouder het personeel en het materieel van de NS over moet nemen en dat het spoorbedrijf moet meewerken aan een soepele overgang. Dat is ook met de Staat afgesproken. “Hierdoor worden belangrijke toegangsbelemmeringen voor andere spoorwegbedrijven voor het overnemen van het Nederlandse hoofdrailnet weggenomen”, aldus het oordeel. “De NS was daarom in 2014 allerminst zeker dat zij in 2025 weer een nieuwe concessie voor tien jaar krijgt.”
Teleurgesteld
De zaak kostte toenmalig NS-topman Timo Huges de kop. Hij werd vervolgens aangeklaagd wegens fraude, maar daarvan vrijgesproken. De NS zegt tevreden en opgelucht te zijn over de uitspraak. Na eigen onderzoek had de NS in 2015 al geconcludeerd dat er bij de aanbesteding in Limburg “onacceptabele gedragingen” hadden plaatsgevonden. Daarop is hard ingegrepen in de eigen organisatie.
De ACM zegt in een korte reactie teleurgesteld te zijn in de uitspraak. Met het oordeel van het CBb komt een einde aan de procedure.
(c) ANP
De hele uitspraak is hier terug te lezen:
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:CBB:2021:560
Het komt erop neer dat het CBb een theoretische mogelijkheid ziet dat de staat het hoofdrailnet in de toekomst niet meer onderhands aan NS gunt. (Nota bene juist omdat andere vervoerders hebben laten zien dat ze een reëel alternatief zijn voor NS!) Daarom kán NS volgens het CBb geen machtspositie hebben ten opzichte van andere vervoerders. Er is helemaal niet gekeken naar wat NS tijdens die aanbestedingsprocedure in Limburg heeft gedaan, want als je geen machtspositie hebt, kun je die ook niet misbruiken.
Dit lijkt me een vrijbrief voor NS om bij volgende aanbestedingen weer maximaal gebruik te maken van hun positie, want op basis van deze juridische werkelijkheid kan van machtsmisbruik toch geen sprake zijn, wat NS ook doet.
Wat een rare redenering van de juristen.
@Johan: ik heb me er niet in verdiept, maar als het waar is wat je zegt dan is dat vrij eng.
Ik ben geen jurist, dus er is nog hoop dat ik er met dat laatste helemaal naast zit.
Quote:
Ook benadeelde NS volgens de ACM concurrenten door bruikbare informatie laat door te geven, terwijl Abellio daar wel over kon beschikken. Vanwege de affaire werd de gunning aan NS ingetrokken en kreeg Arriva de concessie.
Terecht. NS heeft het spel niet volgens de spelregels gespeeld. Oftewel ze waren oneerlijk. Het is waarschijnlijk juridisch niet strafbaar. Maar geheel zuiver is het ook niet.
Wel opvallend dat deze uitspraak een tijd komt nadat officieel bekend was dat NS weer een nieuwe concessie krijgt. En die onderhands werd gegund.
In deze periode is het nog niet zo verkeerd dat het Nederlandse spoornet (nog) niet verkaveld wordt.
Maar het zou ook niet verkeerd zijn als NS meer geprikkeld zal worden. Hopelijk zal de concessie voor Zwolle – Leeuwarden vanaf 2025 gegund worden aan Blauwnet.
En hopelijk in de toekomst meer Sprinterverbindingen buiten de Randstad die overgenomen worden door geïntegreerde vervoerders. Op de nominatie staat Groningen – Zwolle en Apeldoorn – Enschede.
Ik hoop ook eigenlijk nog steeds op een soort van S-bahn Twente, waarbij Apeldoorn-Enschede en Zwolle-Enschede beiden twee keer per uur rijden, met liefst, na verbouwingen in Enschede, twee keer per uur sprinter Gronau -> Zwolle. Gronau hoort eigenlijk gewoon bij de metropool Enschede/Hengelo/Oldenzaal, en het verbeteren van die verbinding zou dat ook voor het OV doen. Daarnaast zou station Glanerbrug dan waarschijnlijk ook daadwerkelijk nuttig worden.
Valkuil is de passage van Nederlandse spoornet naar Duitse spoornet v.v. Dat betekent dat er voor dat hele kleine stukje overgeschakeld moet worden van 1500 volt naar 15 KV v.v. en ATB naar PZB v.v.
En daar treinen aanpassen kost extra. En dat wilt de spoorbedrijf niet. Er waren wel ideeën voor een verbinding Zwolle – Munster. Voor wat het waard is.
Trajecten opknippen ten bate van de vervoerder en ten nadele van de reizigers? Voor wie rijden we nu eigenlijk treinen? De reizigers of de aandeelhouders / directies van de vervoersmaatschappijen?
1) De concessie Zwolle-Leeuwarden knipt geen trajecten op. Het is zelfs een verlénging van de huidige stoptrein Meppel-Leeuwarden.
2) Hoe meer concurrentie, hoe minder makkelijk aandeelhouders / directies geld kunnen verdienen.
“Hopelijk zal de concessie voor Zwolle – Leeuwarden vanaf 2025 gegund worden aan Blauwnet.”
Blauwnet is geen vervoerder maar een merknaam van verschillende treinverbindingen die door de provincie Overijssel worden aanbesteed. Blauwnet kan dus geen concessie winnen. Keolis en Arriva (de vervoerders die nu zo’n Overijsselse concessie uitvoeren) kunnen dat eventueel wel, maar dat betekent niet dat ze daar dan onder de vlag van Blauwnet zouden gaan rijden.