SP: minder concurrentie op het spoor

De Socialistische Partij is duidelijk: liefst zo min mogelijk marktwerking in het openbaar vervoer. Tweede Kamerlid Eric Smaling legt in een interview met Treinreiziger.nl uit waarom. 

“We zien niets in verschillende vervoerders op het spoor, dit leidt alleen maar tot slechtere aansluitingen, vaker overstappen en gedoe met in- en uitchecken.” stelt Smaling. Hij vult aan: “Daarnaast kost het weggeven van openbaarvervoerconcessies aan buitenlandse bedrijven de belastingbetaler veel geld.”

Overheidshanden
Het is ook klip en klaar in het verkiezingsprogramma van de SP te lezen: “We willen minder concurrentie en meer samenwerking op het spoor. NS en ProRail worden één overheidsbedrijf, op die manier kan de samenwerking worden versterkt. Op termijn willen we al het OV in overheidshanden.”

Veiligheid
De veiligheid op en rond het spoor moet verbeteren: “Alle onbewaakte spoorwegovergangen worden voorzien van signalering en spoorbomen. Overlast en agressie worden harder aangepakt. Het uitvoerend personeel krijgt goede weerbaarheidstrainingen. Bussen rijden zoveel mogelijk zonder cash geld aan boord.”

1e klasse
Een opvallend punt in het verkiezingsprogramma is het voorstel om de eerste klasse af te schaffen:

Bij aanschaf van nieuw materieel kiest NS voor één klasse, waarbij hoge eisen worden gesteld aan rust en ruimte.”

Voor ouderen is er goed nieuws. Als het aan de SP ligt wordt het stads- en streekvervoer gratis voor 65-plussers.

Voor de gek houden
De SP is van oudsher tegenstander van aanbestedingen in het openbaar vervoer. Smaling legt uit waarom:”‘Vaak gaat prijs boven kwaliteit. Ook houden we elkaar een beetje voor de gek, want er zijn helemaal geen echte marktpartijen in het openbaar vervoer. Het zijn een handjevol staatsbedrijven die elkaar de loef afsteken. Dat je openbaar vervoer ook prima kan regelen zonder aanbestedingen zie je in grote steden. Neem de RET in Rotterdam. Die doen het heel goed en zijn vanaf dit jaar zelfs vrij van subsidie als het gaat om metro en tram.”

Regionale lijnen
Ook streeft de partij er naar dat ProRail en NS tot één bedrijf worden samengevoegd. Samen met de opvatting dat al het openbaar vervoer in overheidshanden moet komen, zou dit betekenen dat de regionale spoorvervoerders weer plaats moeten maken voor NS. Dat klopt, zegt Smaling, al heeft het geen prioriteit.

Er zijn zeker regionale lijnen die het goed doen, maar dat neemt niet weg dat wij ervan overtuigd zijn dat deze ook goed kunnen presteren wanneer ze weer gewoon onderdeel uitmaken van het hoofdrailnet.”

Smaling gaat verder: “Zolang er maar harde prestatieafspraken worden gemaakt met de NS. Maar laten we eerst maar eens de NS en ProRail samenvoegen tot één nationaal spoorbedrijf.”

Sprinters
Gezien de afkeer van aanbestedingen verbaast het niet dat Smaling het niet eens is met de opvatting van Rover dat NS de Sprinters verwaarloost en dat ze beter op regionale basis aanbesteed kunnen worden.”Wij zijn het vaak eens met Rover, maar hier denken we toch anders. De NS heeft nieuwe Sprinters besteld, deze zijn straks onder druk van de SP ook weer voorzien van een toilet. Als we vinden dat bepaalde sprintertrajecten onvoldoende zijn, is de SP de eerste die bereid is om tot betere afspraken te komen met de NS.”

Aansprakelijkheid
Smaling is het eens met de stelling dat het niet meer van deze tijd is om bij wet te regelen dat vervoerders nooit aansprakelijk zijn voor gevolgschade, maar vindt niet dat de reiziger de rechter daarvoor moet inschakelen. “De SP vindt dat in sommige gevallen de vervoerder aansprakelijk kan zijn voor gevolgschade, maar dit kan je ook gewoon regelen. Het is onredelijk om te verwachten dat een reiziger daarvoor alleen zijn of haar recht kan halen bij de rechtbank. Kijk bijvoorbeeld naar de luchtvaart, waar je bij een forse vertraging recht hebt op een schadevergoeding.”

Stakingen
Het garanderen van een minimumdienstregeling bij stakingen gaat de SP te ver. “We hebben in Nederland gelukkig een recht om te staken, het zou van de gekke zijn als we dit recht voor medewerkers van het openbaar vervoer ineens zouden inperken. Vakbonden en werkgever kunnen overleggen over hoe de staking vorm wordt gegeven, komen ze er niet uit kan men dit voorleggen aan de rechter.” De SP stemde ook tegen een motie voor een onderzoek naar het ‘rondje rond de kerk’, dat bij het NS-personeel zeer omstreden is.

Aantrekkelijker
Om het openbaar vervoer aantrekkelijker te maken moet er meer materieel worden ingezet.

We maken daar 400 miljoen per jaar extra voor vrij, zodat ook in de spits de kans op een zitplaats groter wordt. Buiten de spits moet een vervoerder gewoon een zitplaats kunnen garanderen.”

Fiets
Nog een manier om reizen met het OV aantrekkelijker te maken is het verlagen van de tarieven in de daluren of ook het gratis meenemen van de fiets in de daluren. Begin 2015 kreeg een motie waarin de SP dit voorstelde (met steun van PvdA, D66 en CDA) een ruime meerderheid in de Kamer, maar sindsdien is er geen waarneembare activiteit op dit punt ondernomen. Jammer, vindt Smaling, maar zo gaat het soms in de politiek: “Zo zie je dat je met alleen een motie er vaak nog niet bent. We blijven ons hier voor hard maken.”

Alle verhalen in deze serie in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen zijn hier te vinden. Vrijdag volgt GroenLinks, en een overzicht van de overige partijen. Als afsluiting komen we volgende week met een slotsamenvatting.