Bedenker OV-fiets Ronald Haverman ontvangt Koninklijke onderscheiding

Ronald Haverman (55), de bedenker van de OV-fiets, heeft op maandag 26 april een Koninklijke onderscheiding ontvangen in zijn woonplaats Leiden. Vanwege de coronamaatregelen kon burgemeester Henri Lenferink van de gemeente Leiden het lintje niet zelf opspelden, maar liet hij dat over aan Nicole van Nes, de vrouw van Haverman.

OV-fiets deels uit ergernis bedacht

Haverman kreeg de onderscheiding onder meer voor het bedenken, ontwikkelen en uitrollen van de succesvolle OV-fiets. Deze snelle en gemakkelijke huurfiets is te huur op bijna 300 stations en andere
knooppunten. De OV-fiets is nog altijd een doorslaand succes, en heeft navolging gekregen in België en Groot-Brittannië.

Haverman heeft de OV-fiets begin 2000 deels uit ergernis bedacht. Een fiets huren op het station was toen nog bureaucratisch, duur, ingewikkeld en tijdrovend. Je moest een formulier invullen, een kopie van je paspoort inleveren en 100 gulden borg betalen. Dat kostte al gauw een kwartier. Ronald vond dat dat binnen een minuut moest kunnen. En het terugbrengen binnen 30 seconden, want dan wilde je je trein halen.

Startsubsidie van 2,25 miljoen euro

Ook moest de OV-fiets goedkoper zijn dan een busretourtje. Maar bovenal vond Haverman dat de samenleving er beter van moest worden: meer reizigers in de trein, meer fietsers op straat en minder auto’s in de stad. Onafhankelijke evaluaties zijn lovend over de deelfiets.

Met de Fietsersbond heeft hij het plan in 2000 gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Nicole van Nes was zwanger van hun eerste kind, toen ze samen in de Gamma liepen om wat laatste spullen voor de babykamer aan te schaffen. Net op dat moment kreeg Ronald het verlossende telefoontje van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat: er was een startsubsidie van vijf miljoen gulden (2,25 miljoen euro) toegekend voor een proef met de OV-fiets.

Haverman hing een half uur aan de telefoon en had totaal geen oog meer voor z’n hoogzwangere vrouw. “Haverman heeft met visie en innovatiekracht bestaande technieken aan elkaar geknoopt om de OV-fiets te ontwikkelen: scannen met een streepjescode, factureren via e-mail en betalen door middel van een automatische incasso” vertelt oud-bestuurslid van de voormalige Stichting OV-fiets Marc Maartens.

Weerstand van NS en stallinghouders

De proef begon met één proeflocatie bij z’n toenmalige werkgever ProRail, waar hij innovatiemanager was. Daarna volgden drie huurlocaties. Om de OV-fiets te laten groeien en kostendekkend te maken, heeft Haverman de Stichting OV-fiets in het leven geroepen. “Als voorzitter moest hij flink lobbyen en weerstand overwinnen, onder andere bij de voorzichtige NS en behoudzuchtige stallinghouders” herinnert Maartens zich.

NS moest hij ervan overtuigen dat de OV-fiets kostendekkend kon worden, terwijl de stallinghouders overtuigd moesten worden dat de OV-fiets lucratiever was dan de oude huurfiets. Haverman deed er alles aan om de door hem bedachte innovatie tot een succes te maken. Maartens: “Als Haverman in een NS-stalling liep waar de toen nog blauwe OV-fietsen rommelig stonden gestald, dan zette hij ze stiekem op één keurige rij. Zodat ze allemaal weer strak in het gelid stonden; de snelbinders netjes naast elkaar gedrapeerd, precies in het midden van de bagagedrager.”

OV-Fiets groot succes

De deelfiets van het eerste uur ontwikkelde zich tot een daverend succes. Jaar op jaar wist de OV-fiets enorm in populariteit te winnen. Bij de start ging het nog om drie locaties, in 2006 werd al de 100e huurlocatie geopend, naast de steigers van de Fast Flying Ferry in Velsen-Zuid. Vorig jaar werd de stormachtige groei door corona voor het eerst doorbroken. Maar nog steeds is de daling minder hard dan het treingebruik.

Waar NS in eerste instantie overtuigd moest worden om mee te werken aan de deelfiets, heeft het spoorbedrijf de de exploitatie begin 2008
na enige strubbelingen overgenomen van de Stichting OV-fiets.

Haverman is onder andere directeur geweest van deelautoaanbieder MyWheels en heeft voor start-up Mobike deelfietsen geïntroduceerd in Rotterdam, Delft en Den Haag. Nu werkt hij als senior strategisch adviseur Mobiliteit & Milieu bij de provincie Zuid-Holland.