Eurostar waarschuwt: vanaf juni 2024 tot elf maanden geen directe trein tussen Nederland en Londen

Eurostar, de hogesnelheidstrein die Nederland met het Verenigd Koninkrijk verbindt, kan vanaf juni 2024 niet meer rijden naar Nederland. Dat meldt Eurostar aan Treinreiziger.nl. Door de drastische maatregel zijn er volgens Eurostar tot 21 extra vluchten per dag nodig. De exploitant luidt daarom de noodklok.

Terminal op de schop

“We hebben alarmerende berichten gehoord dat onze trein vanaf juni 2024 niet meer naar Amsterdam kan rijden”, vertelt een woordvoerder van Eurostar aan Treinreiziger.nl. De huidige terminal van de hogesnelheidstrein gaat op de schop en er zal in eerste instantie geen alternatief beschikbaar zijn. Reizigers mogen echter pas met de trein mee als ze in de terminal op hun paspoort zijn gecontroleerd en een veiligheidscheck hebben doorlopen.

De huidige terminal moet per juni 2024 vanwege werkzaamheden de deuren sluiten, schrijft ook staatssecretaris Vivianne Heijnen aan de Tweede Kamer. Een nieuwe terminal in de Amstelpassage van Amsterdam Centraal moet uitkomst bieden, maar die is pas tussen januari en mei 2025 klaar. De staatssecretaris is eveneens niet blij met de situatie en heeft een externe partij onderzoek laten doen. “Hierbij is de externe partij tot de conclusie gekomen dat er geen optimale (makkelijke) oplossing mogelijk is” schrijft Heijnen. “Ik vind dat heel erg teleurstellend”, schrijft ze.

Oplossing

Een eenvoudige oplossing is er inderdaad niet, maar een complexe oplossing wel. Dat blijkt uit de concept eindrapportage van de second opinion die in handen is van Treinreiziger.nl. De onderzoekers hebben drie scenario’s onderzocht, één daarvan (optie A) is de bestaande terminal blijven gebruiken. “Optie A is technisch zeer complex, maar lijkt niet onoplosbaar”, schrijven de onderzoekers. Wel zouden er op meerdere momenten tijdelijk geen treinen kunnen rijden vanwege werkzaamheden. “Veiligheidsproblematiek met aannemers is complex, maar lijkt niet onoplosbaar”, staat in de second opinion.

Eurostar had graag gezien dat de staatssecretaris deze optie had gekozen. En ook NS International was hier in eerste instantie voorstander van. De vervoerder geeft aan dat passagiersstromen gescheiden kunnen worden door andere routes te gebruiken. Maar ProRail heeft daar een andere kijk op. Volgens de spoorbeheerder is het vanuit veiligheidsoptiek niet realiseerbaar. Staatssecretaris Heijnen: “Na een externe toets en vervolggesprekken tussen veiligheidsexperts van NS en ProRail, is gezamenlijk besloten deze variant af te laten vallen.”

Ook niet vanaf Rotterdam

De trein inkorten tot aan Rotterdam is geen optie. “Dan kunnen maar 160 reizigers mee, terwijl onze trein plaats biedt aan 900 reizigers” legt een woordvoerder van Eurostar uit. Commercieel kan de trein daarmee nooit kostendekkend geëxploiteerd worden. Overigens rijdt de Eurostar nu al standaard halfleeg uit Nederland, omdat er in Amsterdam plek is tot 265 reizigers. Met de treinreizigers uit Rotterdam kunnen er dus maximaal 420 reizigers in ons land instappen. Meer reizigers is vooralsnog niet mogelijk omdat de huidige terminals dat niet aankunnen. De lege zitplaatsen worden in België gevuld.

Eurostar is ontstemd over de huidige situatie. “We hebben recent gevierd dat de treindienst Londen – Amsterdam vijf jaar bestaat. In die periode is het aantal treinreizigers fors gegroeid”, vertelt de Eurostar-woordvoerder. Hij wijst erop dat het aantal treinen van twee naar vier is uitgebreid. “We willen graag in maart een vijfde trein introduceren.” Of dat nu nog doorgaat, is gezien de huidige ontwikkelingen maar zeer de vraag.

Overleg

Eurostar-topvrouw Gwendoline Cazenave komt maandag 5 juni naar Nederland voor een gesprek met het ministerie, ProRail en NS. “We zoeken naar een compromis. Maar als er geen oplossing komt, moeten we onze directe dienstregeling van Nederland naar Londen stoppen”, stelt de woordvoerder van Eurostar. Of dat permanent of tijdelijk zou zijn, kan de woordvoerder nog niet zeggen.

Ingewijden stellen tegenover Treinreiziger.nl dat er te lang geen beslissing is genomen. “Al vier jaar is dit knelpunt bekend, maar er is niemand die met de vuist op tafel slaat en echte keuzes maakt”, vertelt een betrokkene.

Overstappen in Brussel

Eurostar wijst erop dat de trein heel duurzaam is, en dat als de trein niet gaat rijden meer mensen zullen gaan vliegen. “De afgelopen vijf jaar hebben we via die lijn 1,6 miljoen passagiers vervoerd. We merken dat mensen echt op zoek zijn naar een duurzame manier van reizen. We hebben ook uitgerekend dat zonder deze treinen dagelijks 21 vliegtuigen meer vanaf Schiphol moeten vliegen.”

De 21 vliegtuigen zijn gebaseerd op vier volle Eurostar treinen. Volgens de staatssecretaris worden de vier treinen momenteel echter gebruikt door zo’n tweeduizend reizigers per dag (retour). Dat komt neer op vijf à zes vluchten per richting.

In veel media wordt gemeld dat het nog niet duidelijk is hoe treinreizigers straks naar Londen moeten gaan reizen. Redacteur Hildebrand van Kuijeren van Treinreiziger.nl is dat wel duidelijk: “Als de Eurostar niet vanuit Nederland gaat vertrekken, dan blijft er praktisch maar één alternatief over: met de trein naar Brussel, en daar inchecken voor de Eurostar naar Londen”.

Terug bij af

Het kabinet heeft eerder een actieplan gemaakt om reizigers uit het vliegtuig in de trein te krijgen. Juist van de directe trein naar Londen waren de verwachtingen hooggespannen. Op de route Amsterdam – Londen zijn immers 50 vluchten per dag. De trein zou daar verandering in kunnen brengen, net als de Eurostar al eerder deed bij de lancering van de treindienst Londen – Parijs. Maar zo’n proces is tijdrovend, constateert Van Kuijeren. “In 2018 ging de eerste trein van Londen naar Amsterdam rijden, pas tweeënhalf jaar later kon dat ook de andere kant op. Nu we na jaren wachten met de trein kunnen en de populariteit groeit, zijn we straks weer terug bij af”.

Reizigersvereniging Rover

Reizigersvereniging Rover is ontstemd over het besluit om de Eurostar te schrappen. Directeur Freek Bos van Rover: “Het is ongehoord als een planbare verbouwing zorgt dat reizigers niet meer duurzaam naar Londen kunnen reizen. Een populaire trein moet groeien en bloeien, die ga je niet snoeien.”

Rover vraagt staatssecretaris Heijnen om andere besluitvorming. Eerder noemde zij het vertrek van Eurostar onacceptabel. Rover roept ProRail en de staatssecretaris op de plannen zodanig aan te passen dat reizigers rechtstreeks van Amsterdam naar Londen kunnen blijven reizen.