Kind van de regio Klaas Knot op zoek naar geld voor Lelylijn

Klaas Knot, de voormalige president van de Nederlandsche Bank, gaat als nieuwe gezant voor de Lelylijn op zoek naar geld om de spoorlijn naar Groningen mogelijk te maken. Het kabinet en regionale bestuurders hebben de in het Groningse Onderdendam geboren Knot samen gekozen.

De taak van Knot is om oplossingen te vinden om het financiële tekort voor de spoorlijn te dichten. Alleen al voor een beslissing wordt genomen om de spoorlijn aan te leggen, moet 75 procent van de financiering zeker zijn. Dat komt neer op 10 miljard euro. De totale kosten van de Lelylijn worden momenteel op 14,5 miljard geschat. Er was al 3 miljard euro voor de spoorlijn gereserveerd, maar in het voorjaar besloot het kabinet dit geld te gaan gebruiken voor de nieuwe Nedersaksenlijn.

Kijken naar regels grote projecten

Een van de zaken die Knot moet verkennen is wat het faseren van de bouw betekent voor de financiering. Ook hebben kabinet en regionale bestuurders Knot de opdracht gegeven om te kijken of de huidige regels van het Rijk voor de financiering van grote projecten wel geschikt zijn voor projecten van meer dan 10 miljard euro. Zowel vanuit de regio als de Tweede Kamer is al vaak gevraagd om de eis los te laten die verplicht dat een project alleen het groene licht kan krijgen als op voorhand 75 procent van de financiering rond is.

Het kabinet blijft nog altijd bij de eis van 75 procent, zo meldt demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van openbaar vervoer in de brief waarin hij ook de aanstelling van Knot bekendmaakte. Volgens Aartsen vreest het kabinet dat als er eenmaal van de regel wordt afgeweken, dat ook meer gaat gebeuren. De staatssecretaris schrijft ook geen ’valse hoop’ te willen geven.

‘Noorden verdient aandacht’

VVD’er Aartsen is net voor de zomer aangetreden als opvolger van de opgestapte staatssecretaris Chris Jansen van de PVV. Hij schrijft dat hij voor zijn eerste werkbezoek naar Friesland en Groningen is gegaan om daar met de regionale bestuurders te praten. “Ik heb dat bewust gedaan omdat het noorden de aandacht moet krijgen die het verdient. In het noorden is het Voorjaarsnotabesluit over de Lelylijn, de schuif naar de Nedersaksenlijn en andere projecten, heel zwaar gevallen. Dat begrijp ik goed. Ik heb in de gesprekken en in de Kamerdebatten ook aangegeven dat deze besluitvorming en de schuif geen schoonheidsprijs verdient.”

De regio is blij met de aanstelling van Knot. “Met zijn kennis en zijn ervaring van de financiële wereld én de persoon die Klaas Knot ís, verwacht ik dat zijn inbreng ons zeker een stap verder gaat helpen”, zegt de Groningse Commissaris van de Koning René Paas tegenover het ANP. De Friese gedeputeerde Matthijs de Vries wijst er daarbij nog op dat Knot veel ’affiniteit heeft met de regio’. De Vries kwam in het voorjaar met het idee om een gezant voor de Lelylijn te benoemen. Knot werd geboren in Groningen, groeide op in het Friese Drachten (een van de grootste plaatsen in Nederland zonder spoorverbinding) en studeerde in Groningen.

Eerste resultaten op conferentie begin 2026

Op aandringen van de Tweede Kamer loopt er momenteel al een masterplan-onderzoek naar de aanleg van de Lelylijn. Ook dit onderzoek moet meer duidelijkheid bieden over de financiering. Staatssecretaris Aartsen schrijft dat er begin 2026 een eerste advies over het masterplan moet zijn zodat de resultaten besproken kunnen worden tijdens een Lelylijnconferentie die Rijk en regio in januari of februari willen houden. Vanuit die conferentie moet een advies komen voor een nieuw kabinet.

Plannen al sinds eind 19e eeuw

De Lelylijn moet de Randstad verbinden met Groningen. Behalve een snellere verbinding naar Groningen biedt de spoorlijn ook een betere ontsluiting voor Friesland. Plannen voor een dergelijke spoorlijn zijn er al sinds eind 19e eeuw. In 2007, toen de de spoorlijn nog Zuiderzeelijn heette, werd het plan voor het laatst afgeschoten door het kabinet.

(c) Treinreiziger.nl