NS en ProRail: extra treinen moeten stiptheid verbeteren na maanden vol vertragingen

De afgelopen maanden hadden reizigers door een reeks van oorzaken veel vaker last van vertragingen op het spoor. De verwachting is echter dat de stiptheid in 2024 zal stijgen, onder andere door de 1800 extra treinen per week die sinds het ingaan van de nieuwe dienstregeling rijden.

Dat zeggen NS-directeur Wouter Koolmees en ProRail-topman John Voppen tijdens een persgesprek met onder andere Treinreiziger.nl. In dat gesprek geven beide topmannen aan dat met name de prestaties de afgelopen twee maanden op het hoofdrailnet onder druk zijn komen te staan. In januari 2023 had slechts 7% van de reizigers van de NS te maken met een vertraging van vijf minuten of meer. In november is dit percentage opgelopen tot 18%, een ruime verdubbeling. Op de hogesnelheidslijn (HSL) had zelfs bijna de helft van de reizigers (49%) te maken met vertragingen van meer dan vijf minuten.

In november zijn treinen altijd relatief vaker te laat, onder andere vanwege gladde sporen door vallende bladeren. Daardoor hebben treinen meer tijd nodig om te remmen, waardoor ze sneller te laat zijn. Maar dit jaar is het volgens NS en ProRail een cocktail aan oorzaken die ervoor gezorgd heeft dat de stiptheid fors is gedaald.

Werkzaamheden Schiphol

In het persgesprek geven NS en ProRail aan dat het eerste halfjaar van 2023 relatief goed verliep, maar sinds de zomer gaat het een stuk moeizamer. Werkzaamheden rond Schiphol en Rotterdam, materieelkrapte en tijdelijke snelheidsbeperkingen op de hogesnelheidslijn hadden de grootste impact op de punctualiteit. Voppen: “De sporen van Schiphol behoren tot de meest gebruikte sporen van Nederland”.

Vanwege groot, noodzakelijk onderhoud werd de helft van de sporen van en naar Schiphol buiten gebruik gesteld, vertelt de ProRail-topman. “Om reizigers zo min mogelijk te hinderen, hebben we wel 70 procent van de treinen laten rijden. Maar dat is eigenlijk te krap om een betrouwbare dienstregeling aan te houden.” Als een trein bijvoorbeeld iets langer stilstond omdat het druk was, was er geen marge om een kleine vertraging op te vangen.

Materieelkrapte

Een andere oorzaak van de dalende stiptheid is materieelkrapte. Door corona en de oorlog in Oekraïne loopt de levering van de nieuwe Intercity’s (ICNG) zo’n twee jaar achter op schema. Daardoor zijn er veel minder nieuwe treinen in dienst genomen dan oorspronkelijk gepland, terwijl de oudere Traxx-treinen wel vervangen moeten worden. Inmiddels zijn er circa vijftien nieuwe treinen geleverd en zullen er naar verwachting drie nieuwe treinen per maand bijkomen.

Verder speelt mee dat er een tekort is aan technici. Daardoor kan het langer duren voordat kapotte treinen gerepareerd zijn. Koolmees benadrukt dat NS er alles aan doet om dat tekort op te lossen. “We zijn als een dolle aan het werven en er zijn drie MBO-opleidingscentra geopend om technici voor NS te kunnen opleiden.” De nieuwe scholen staan in Amsterdam, Zwolle en Berkel-Enschot.

Ook in november was dat tekort extra goed merkbaar. In die maand kregen treinen door de vallende bladeren vaker last van zogenoemde vierkante wielen. Door het tekort aan technisch personeel duurt het herstel van die treinen langer. Koolmees benadrukt verder dat er ook een tekort is aan personeel bij Service en Veiligheid. NS is er afgelopen jaar wel in geslaagd om honderden conducteurs en machinisten te werven, waardoor er nu weer meer en langere treinen kunnen rijden.

‘Meer treinen, minder vertraging’

Sinds twee weken is de dienstregeling 2024 ingegaan en rijden er op maandag tot en met donderdag meer treinen. Wekelijks gaat het om1800 treinen extra. Jarenlang gingen NS en ProRail ervan uit dat meer treinen zorgen voor meer vertragingen. Immers: er ontstaat sneller een olievlekeffect waarbij de ene trein vertraging doorgeeft aan een andere trein.

Maar inmiddels is duidelijk dat minder treinen juist een grotere impact kan hebben op de stiptheid, legt ProRail topman Voppen uit. “We zien dat als de perrons vol staan omdat treinen minder vaak rijden, het in- en uitstappen langer duurt en daardoor vertraging ontstaat. Als er vaker gereden wordt, zien we dat er minder reizigers hoeven in- en uit te stappen, waardoor de treinen stipter rijden”, concludeert hij.

Treinreiziger.nl-redacteur Hildebrand van Kuijeren is niet verrast door de conclusies. “Bijna twintig jaar geleden heb ik tijdens mijn studie onderzoek gedaan naar stiptheid van treinen. Ook toen viel op dat drukke treinen veel vaker vertraging hebben, doordat het in- en uitstappen langer duurt. En in de spoorwereld is het algemeen bekend dat in bijvoorbeeld de kerstvakantie treinen vaak juist heel stipt rijden, omdat er minder reizigers zijn”. Om diezelfde reden was de stiptheid tijdens corona bovengemiddeld goed. Wel wijst de redacteur erop dat hogere frequenties alleen de stiptheid zullen verbeteren als de dienstregeling passend te maken is.

Vooruitkijken naar 2024

De verwachting is dat de stiptheid in 2024 weer zal verbeteren. Dat is ook wel nodig ook, want er waren in 2023 meer reizigers te laat dan in eerdere jaren. Toch wijst NS-topman Koolmees er ook op dat de meeste bodemwaardes die het spoorbedrijf met het ministerie heeft afgesproken in 2023 wel gehaald zullen worden. Tegelijkertijd erkent de directeur ruiterlijk dat die cijfers niet alles zeggen: “Er zijn trajecten geweest waar de prestaties de afgelopen maanden heel erg onder druk hebben gestaan. Dat heb ik ook zelf ervaren. Ik woon in Rotterdam dichtbij het station, en ik heb ook tijdens mijn eigen reizen de impact van verschillende werkzaamheden gemerkt.”

Voor 2024 zijn de vooruitzichten gunstig. Niet alleen omdat er meer treinen rijden, maar bijvoorbeeld ook omdat rijtijden van treinen die vaak te laat zijn zijn aangepast, waar mogelijk althans. Die treinen doen er dan wel een minuut langer over, maar de hoop is dat dat soort ingrepen de betrouwbaarheid ten goede komt.

Ondanks dat positieve vooruitzicht zijn er ook uitdagingen. Want ook volgend jaar zal er opnieuw vaker aan het spoor worden gewerkt. Zo is er in februari een ingrijpende buitendienststelling rond Amsterdam. Reizigers zullen op 14 en 15 februari nadrukkelijk het advies krijgen om rond de hoofdstad de spits te mijden. Ook zullen in het begin van 2024 op een nader te bepalen moment treinen geschrapt worden tussen Den Haag, Rotterdam en Breda, omdat NS grootschalig machinisten gaat opleiden voor de inzet op de ICNG-treinen. In die periode zullen de treinen Amsterdam – Rotterdam – Breda verlengd worden tot aan Eindhoven.

This post was last modified on %s = human-readable time difference 18:50

Share

Recent Posts

Papieren spoorboekje 2025 nu te koop

Het nieuwe spoorboekje met de dienstregeling 2025 is vanaf vandaag te koop. Treinreiziger.nl en reizigersvereniging…

9 uur terug

Hinder door werk op spoor rond Schiphol

Treinreizigers van en naar luchthaven Schiphol staat tot begin december flink wat overlast te wachten.…

16 uur terug

Eurostar vanaf februari weer rechtstreeks naar Londen

Eurostar rijdt vanaf 10 februari 2025 weer rechtstreeks van Amsterdam naar Londen. Door werkzaamheden aan…

1 dag terug

Enquête: help ons Treinreiziger.nl beter te maken

Veel lezers hebben onze enquête over deze site al ingevuld. Wie dit nog niet heeft gedaan…

2 dagen terug

Geen chaos op spoor als NS concessie verliest

Ook als de bestuursrechter NS de concessie op het hoofdrailnet ontneemt, mag de vervoerder het…

3 dagen terug

Metropoolregio Amsterdam: gebruik meevallers voor ov en infrastructuur

De Metropoolregio Amsterdam wil dat het kabinet meevallers gaat gebruiken om afspraken over de aanleg…

4 dagen terug