Foto: Stefan Verkerk / archief
Winterweer heeft voor het eerst dit najaar het treinverkeer verstoord. Door rijp aan de bovenleiding vielen donderdagochtend treinen uit tussen Ede-Wageningen en Arnhem, tussen Arnhem en Nijmegen, tussen Utrecht en Nijmegen en tussen Utrecht en Rhenen. De problemen waren rond tien uur voorbij.
Tussen Ede-Wageningen en Arnhem was de uitval zo groot dat NS stopbussen liet rijden. Drie treinen strandden, waarvan twee treinen passagiers aan boord hadden. Het is niet bekend of de treinen geëvacueerd moesten worden of later toch verder konden rijden.
Rijp aan de bovenleiding belemmert de stroomtoevoer naar de treinen. Volgens ProRail heeft de combinatie van neerslag en temperaturen onder het vriespunt donderdagochtend ’ongelukkig uitgepakt’. Op de weg leidde het winterweer tot lange files.
De dienstregeling op de getroffen trajecten kon rond tien uur weer normaal worden hervat. Op andere trajecten zijn donderdag andere storingen. Tussen Rotterdam en Dordrecht rijden de hele dag minder intercity’s. Door een defect spoor in Amersfoort rijden er de hele dag minder treinen tussen Utrecht en Zwolle en tussen Hilversum en Amersfoort. En tussen 10.30 en 11.30 is het spoor tussen Lelystad en Zwolle gestremd voor een technisch onderzoek. Eerder deze week was het treinverkeer hier ook al gehinderd na een kabeldiefstal.
Spoorbeheerder ProRail meldde eerder deze week dat het aantal grote storingen dit jaar al boven de norm ligt. Het merendeel van de storingen wordt veroorzaakt door derden of heeft een technische oorzaak. Het weer blijkt maar een beperkt deel van de storingen te veroorzaken.
(c) Treinreiziger.nl
This post was last modified on 20 november 2025 10:41
De Europese Commissie heeft onlangs een actieplan gepresenteerd waarmee de commissie de reistijden per internationale…
De nieuwe OV-pas is sinds deze week beschikbaar. Mensen kunnen de opvolger van de OV-chipkaart…
Nieuwe regels, betere afstemming en een nieuwe overkoepelende organisatie van spoorbeheerders moeten het internationale treinverkeer…
Op 14 december gaat de nieuwe dienstregeling voor het jaar 2026 van start. Er gaan…
Het Belgische treinverkeer en rest van het openbaar vervoer wacht flinke hinder door een driedaagse…
Het treinverkeer tussen Schiphol en Leiden blijft hinder houden van een storing bij Schiphol. In…
Bekijk reacties
Nadeel van die moderne treinen. Ze zijn energiezuiniger en gebruiken daardoor minder stroom van de bovenleiding. Gevolg is dat de rijp makkelijker aan de bovenleiding blijft hangen. Kan me nog wel herinneren dat er in de jaren 10 mat '64 tussen Zwolle en Leeuwarden zogenaamde schraapritten moest rijden omdat die wel de bovenleiding ijsvrij kon krijgen en de Koplopers en SLT's niet.
Dus sommige voordelen (energiezuiniger) hebben z'n nadelen..
Energiezuinig en lager stroomverbruik zijn twee verschillende zaken. Het zal meer te maken hebben met dat elektronica niet goed overweg kan met een onregelmatige spanning als gevolg van het slechte contact met de bovenleiding. Ouderwetse weerstandsaandrijving zal daar minder last van hebben.
Is het niet een idee om bij sterke rijp standaard in de vroege ochtend vóór de spits op bepaalde lijnen dergelijke schraapritten in te zetten ?
Die schraapritten werden gedaan door de Mat'64, die rijdt momenteel natuurlijk niet meer. Ik denk niet dat NS momenteel materiaal heeft wat schraapritten kan uitvoeren.
Worden ze daar niet nog steeds af en toe voor ingehuurd? (en niet alleen op de kippenlijn).
Het begint natuurlijk met het inschatten van de kans op ijzel.
ProRail heeft net een nieuwe 'weerman' ingehuurd, misschien lag die nog te slapen.
Machinisten moeten de treindienstleider inlichten zodra ze ijzelvorming waarnemen.
Het beste is 's nachts te blijven rijden om ijzelvorming te voorkomen, ook kan de aannemer antivries tegen de bovenleiding spuiten maar dat kan hij niet overal tegelijk.
Schrapen gebeurde altijd met oude locs waarbij de voorste stroomafnemerschuit werd opgeofferd, ik weet niet of die locs nog te huur zijn.
Maar er zijn wel veel meer treinen, dus dat stroomverbruik is zeker niet minder. Niet voor niks is de roep om 3000V steeds luider omdat die 1500V te veel ampères verbruikt.
België stapt op steeds meer lijnen over op 25kV omdat 3000 te veel Amps trekt.
Belgie is dan ook aan het investeren in verbeteringen die het spoorwegnet op de lange termijn goedkoper maken in onderhoud en exploitatie. In Nederland lopen we op dit moment vooral achter de feiten aan..
Er zat een schakeling in de bovenleiding om de bovenleiding ijzel en rijp vrij te houden.
Sinds de afsplitsing vind ProRail dat het de verantwoordelijkheid van de vervoerders is om maatregelen tegen ijzel en rijp te nemen. De schakeling is dus weggehaald.
Uiteindelijk krijg je dat het land stilvalt bij de eerste natte scheet van de winter.
Dat klopt. Kwam eigenlijk neer om over een lange afstand kortsluiting te maken, zodat de bovenleiding warm werd, probleem opgelost.
Nee, er werd geen kortsluiting gemaakt. Dan zou de veiligheid in het onderstation of het schakelstation onmiddellijk de stroom uitschakelen. De ijzelschakeling hield in dat er 10 kV ~ op de bovenleiding werd gezet.
IJzelschakeling is een leuk verhaal maar ik heb het nooit meegemaakt.
De schakelaars, die bovenop de portalen zitten, zijn ook beijzeld dus die doen het dan niet. Bovendien moeten alle stroomafnemers in het gebied absoluut worden gestreken.
Het hele probleem is te herleiden tot het aantal stroomafnemers. De oude hondekoppen hadden 4 stroomafnemers op 4 bakken. Bij ijzel werden gewoonweg alle 4 de stroomafnemers omhoog gezet. Loopt de stroom niet via de eerste, dan wel via de tweede stroomafnemer.
Kortom, niet bezuinigen op stroomafnemers. In de winter heb je er soms meer nodig.
Mat '54 viertjes hadden inderdaad 4 stroomafnemers; 2 stuks op het Bk rijtuig en 2 op het BDk rijtuig. De stroomafnemers boven de cabines waren normaal gesproken in dienst en de stroomafnemers achterop het rijtuig waren reserve.
Met een stroomafnemerkeuzeschakelaar werd gekozen tussen str.afn. 1 of str.afn. 2.
Op mijn eigen traject (Utrecht - Baarn) reden aan het begin van de ochtend ook helemaal geen treinen vanwege rijp op de bovenleiding.
Uiteindelijk maar reguliere lijnbussen genomen naar Hilversum.
...speldenprik...
Erg genoeg dat er nu al problemen zijn met winterse problemen, lastig voor de reizigers, en dat terwijl Koning winter, het is officieel nog herfst, een speldenprik uitdeelt en dat terwijl de echte kou nog moet komen, zal mij benieuwen hoe het dan gaat worden ?
Hoe gaan ze daar in de Alpenlanden mee om ?
...Charmes...
Winterse taferelen met sneeuw zijn wel leuke plaatjes om te schieten en goed voor menig Cabview filmpje op YouTube van meester Stefan en Emma en co, dus laat die sneeuw maar komen al ben ik geen fan van ijzel want dat vind ik verschrikkelijk voor iedereen (!), maar een vlokje hier en daar en wat rijp dat heeft in het kader van de opwarming van het klimaat ook wel z'n charmes...
Simpel, de alpenlanden hebben 10 keer zo veel volt op dunnere kabels staan en hebben door de lagere amperes er veel minder last van.
Prorail roept al jaren om de spanning op de bovenleiding te verhogen....
De smalspoorlijntjes in de Alpen hebben vaak een afwijkende spanning, variërend van 560V tot 11kV en alles wat er tussen zit. Maar zeker op de echte hoge berglijntjes is vaak speciaal materieel en personeel om de boel draaiende te houden, de treinkaartjes naar bergstations boven de 2km zijn dan ook peperduur.
...wel peperduur, maar wel met fraaie en in de winter mooie besneeuwde uit- en vergezichten iets wat ik na een sneeuwbui in Zuid Limburg ook zie en vooral als men van Heerlen naar Maastricht vica versa rijdt, een ansichtkaart waard..!
Klopt, maar daar gaan trams en ander lightrail materiaal over, de veel minder stroom nodig hebben
De hoofdlijnen in zwitserland en oostenrijk zijn allemaal met 15kV wisselstroom bedraad.
Enn met dank aan de peperdure kaartjes hebben ze een beter onderhoudsbudget.
Dat is toch absurd na een graadje vorst dat hoorde je vroeger nooit
En nu vanochtend wéér. Het smoesje van Prorail van 'uitzonderlijke omstandigheden' verwijs ik naar het rijk der fabelen, dit is gewoon winterweer en Prorail is er niet meer op ingespeeld.
Voor de wat oudere mensen is dit -1 a -2 natuurlijk geen ‘uitzonderlijke omstandigheden’ voor de nieuwe generatie is dit natuurlijk code rood. Ik las in de krant verhalen "hoe je je moeten kleden voor de winter" Alsof we een stel mongolen zijn
ohhhhh jawel, vroeger kreeg de ns veel meer vierkante wielen na vorst, door wissels die vastgevroren waren. (met dank aan wisselverwarming, gebeurd dat nu niet meer)