Internationale vergelijking: Stiptheid

In Nederland klagen we graag als er vertraging is: waarom is de trein vaak te laat? Maar volgens NS doen we het erg goed en staan we met onze stiptheid in de wereldtop. Is dat ook echt zo? Die vraag staat centraal in deel 3 van de serie vergelijkingen waarin we elke keer een aspect van het Nederlandse spoor vergelijken met het buitenland.

Het lijkt een makkelijke vraag. Even de stiptheid van alle vervoerders op een rij zetten, en je weet welke vervoerder het best scoort. Maar zo makkelijk is dat niet. Want wanneer is een trein op tijd? Bij NS is dat een trein die een vertraging heeft van minder dan 5 minuten. Dus tot 4 minuten en 59 seconden. DB zegt ook te meten bij 5 minuten, maar ziet een trein met een vertraging van 5 minuten en 59 seconden ook nog als op tijd. En Thalys heeft weer een andere norm, net als de Zwitserse spoorwegen (SBB) .

Wat is op tijd?
En dan is nog de vraag: waar wordt bepaalt of een trein op tijd is? In Nederland, België en Zwitserland gebeurt dat op een aantal grote knooppunten. Maar er zijn ook landen die dat alleen op een eindpunt doen, en vlak voor de eindbestemming een paar extra minuten inplannen, zodat een vertraagde trein in de statistieken opeens als op tijd geldt.

Druk spoor
NS neemt in haar eigen vergelijkingen nog een aspect mee: de drukte van het spoorwegnet. Want, zo vindt NS, hoe drukker het spoor, hoe knapper het is om treinen op tijd te laten rijden. NS komt daarom tot de conclusie dat alleen Japan en Zwitserland het beter doen.

Vergelijking van NS in het jaarverslag van 2012

Afstand
NS heeft inderdaad een punt: de drukte van het spoorwegnet is een belangrijk aspect bij de stiptheid van treinen. Maar er zijn meerdere aspecten die van belang zijn, bijvoorbeeld de afstand die een trein aflegt. Je kan de punctualiteit van de NS-trein Zwolle – Kampen niet vergelijken met de DB-trein München – Hamburg of de SNCF-trein Parijs – Nice. Want hoe groter de afstand, hoe meer hindernissen je tegen kunt komen. Aan de andere kant hebben treinen in het buitenland doorgaans meer speling in de dienstregeling dan in Nederland.

Spanje
Moeten we dan tot de conclusie komen dat de Spaanse AVE het best presteert? Want die trein legt bijvoorbeeld de afstand Madrid – Sevilla snel en zeer stipt af. Volgens de Spaanse spoorwegen (RENFE) is zelfs meer dan 99 procent punctueel. Toch vindt Treinreiziger.nl die prestatie niet vergelijkbaar met het Nederlandse spoor. “De AVE heeft een eigen spoor met weinig complexiteit. Bovendien is er in de dienstregeling een flinke marge ingebouwd. Dat neemt niet weg dat de AVE een topprestatie verricht, maar het is gewoonweg niet te vergelijken met het drukke Nederlandse spoor.”

Vergelijken
Een vergelijking met alle wereldwijde of Europese spoorvervoerders is dus nauwelijks te doen. “Maar de stiptheid van Nederland, België, Denemarken en Zwitserland kun je redelijk met elkaar vergelijken. Als je alleen kijkt naar de stiptheid van rijdende treinen, dan zie je dat NS het goed doet. Maar Zwitserland blijft de beste.”

Cijfers punctualiteit per vervoerder / land

Foto: Veel vertraging bij Franse treinen