Belangrijke stap gezet in nationalisering Britse spoorwegen
26 mei 2025 15:35
Groot-Britannië heeft op zondag een belangrijke stap gezet in de nationalisatie van de spoorwegen. Spoorwegmaatschappij South Western Railway is vanaf afgelopen zondag in handen van het Verenigd Koninkrijk.
De nieuwe regering van premier Keir Starmer heeft besloten dat het personenvervoer op het Britse spoor weer in overheidshanden komt. De nieuwe nationale spoorwegmaatschappij Great British Railways is al in oprichting en gaat straks naast passagiers vervoeren ook het spoor beheren.
Dit jaar nog twee spoorbedrijven
Vooruitlopend hierop is het, door een in november vorig jaar aangenomen wet, al mogelijk dat spoorbedrijven in overheidshanden komen. South Western Railway was zondag het eerste spoorbedrijf dat genationaliseerd werd. Voor het einde van het jaar volgen twee andere bedrijven.
Treinen van South Western Railway gaan vanaf nu al rijden met het logo van het toekomstige Great British Rail. South Western Railway onderhoudt verbindingen tussen Londen en het zuidwesten van Engeland. Ook rijdt de maatschappij in verschillende graafschappen regionale en lokale diensten.
Treinen onbetrouwbaar en duur
Sinds 1997 zijn de spoorwegen in het Verenigd Koninkrijk helemaal geprivatiseerd. Tot 1994 was het staatsspoorbedrijf British Rail de enige vervoerder en spoorbeheerder. Veel goeds heeft de privatisering niet gebracht. Treinen zijn veelal te laat of vallen uit en de treinkaartjes zijn nergens zo duur als hier. Ook bracht de privatisering en ontmanteling van British Rail een versnippering teweeg van het spoorvervoer.
Of de kosten omlaag gaan en de betrouwbaarheid van de treinen verbetert, moet nog worden bewezen. Maar aan de versnippering komt zeker een eind. ’’In plaats van dat ze door veertien verschillende treinmaatschappijen moeten navigeren, kunnen reizigers weer gewoon de trein gebruiken’’, meldt de Britse overheid. ’’Ze reizen met Britse treinen, rijden op Britse sporen en werken volgens een Britse dienstregeling – allemaal beheerd door één instantie die zich richt op hun belangen. Dat betekent minder vertragingen, een betere ervaring en een dienstregeling die beter aansluit bij hun behoeften.’’
Nog plek voor open toegang
Ondanks dat het spoorvervoer in overheidshanden komt, stelt de Britse overheid nog steeds een rol te zien voor andere vervoerders op het spoor om in open toegang te rijden. Momenteel rijden er vijf vervoerders in open toegang op het Britse spoor die 0,6 procent van het totaal aantal treinpassagiers vervoeren. Al het andere vervoer is met private bedrijven via een contract met de overheid.
Nederlandse situatie
In Nederland is de NS in 1995 geprivatiseerd. De treinmaatschappij werd een zelfstandige naamloze vennootschap waarvan de aandelen in handen zijn van de Nederlandse staat. Als semioverheidsbedrijf is de NS dus niet helemaal los van de overheid. Het grootste verschil met het Verenigd Koninkrijk is echter dat de personenvervoerstak van de NS na privatisering als een bedrijf bleef bestaan. British Rail werd opgesplitst in maar liefst 125 bedrijven waarvan 25 passagiersdiensten uitvoerden.
(c) Treinreiziger.nl
Let wel dat de Nederlandse situatie anders. In Nederland zou het spoor een stuk beter worden als we meer Arriva’s, Keolissen, transdevven en Qbuzzen komen ipv de NS. Deze organisaties werken een stuk efficienter en er is in Nederland ook meer regie.
Dat is nog maar de vraag.
In de krant staat dat de Privincie Zuid-Holland wegens slechte prestaties van Q-buss af wil.
Ja en dat kan dus ook omdat er concurrenten zijn. Als de provinciale busdienstmaatschappij zo slecht zou presteren dan had je dus geen andere optie.
Overigens is het tolereren van wanprestaties door zwakke concessiehouders inderdaad dé zwakte van privatisering.
Naast op het spoor het tolereren van incheckpaaltjes in 12 kleuren die niemand begrijpt.
Let wel.. Het is de NS die dit voor zijn eigen machtsmonopolie in stand houdt. Mits er een fatsoenlijke deal is zijn regio vervoerders zeker bereid om palen te delen. Blauwnet is hiervan een goed bewijs, waar Arriva en Keolis de palen delen en ook zonder omchecken van Arriva naar Keolis v.v. overgestapt kan worden. Ik kan van Goor naar Emmen rijden zonder om te hoeven checken.
Wel jammer dat Gelderland en Overijssel – die overigens samenwerken onder RRReis – niet zo een deal kunnen sluiten om de palen puinhoop in Zutphen op te lossen.
Dat gaat om de bussen maat, niet om hun treinen. Even bij blijven.
In Limburg presteerde Viola ver beneden de maat. Later kennen we allemaal de opeenstapeling van problemen met de Drielandentrein van Arriva.
Het kippenlijntje van Amersfoort naar Ede-Wageningen werd aanbesteed, maar er meldde zich niemand. Nu wordt een opgelapte museumtreinstel ingschakeld voor een gewone dienst.
Het gaat op zoveel plaatsen wel goed en heeft liberalisering betere en frequentere treinen gebracht. Ik woon aan zo een geliberaliseerde lijn. Ik krijg nu 2 per uur een trein behalve zondag ochtend en ‘s-avonds na 22:00 een keer per uur en de treinen zijn doorgaans properder dan bij de NS. Hier wordt wel met ouder materieel gereden, maar als deze niet werkt zie ik allerlei rijdende alternatieven rijden, zoals GTW’s van Gelderland of Vechtdal Linten. Waar met nieuw materieel wordt gereden is het materieel zoveel beter (luxer) dan die van de NS. Regiovervoerders zijn vaak creatiever dan de NS. Als de NS hier nog zou rijden zou het een uurdienst gebleven zijn.
Het niet kunnen vinden van een vervoerder was een Coronatijd probleem. Dit werd opgelost door de huidige vervoerder een aantal jaren langer te betalen om de dienst te doen.
“Nu wordt een opgelapte museumtreinstel ingschakeld voor een gewone dienst.” Hier wordt tenminste nog creatief gedacht. Het klopt dat Keolis door het ombouwen van treinen van Valleilijn naar RRReis idd even te weinig treinen heeft en ook niet van Overijssel kan lenen, dus dan kijken naar alternatieven en die waren er. Het oplappen van een DDM2 treinstel met 2 koprijtuigen en een loc of het huren van materieel van Stg, 2454. Kan je zeggen dat Mat’64 stukken comfortabeler is dan DDM2 treinen. Ook dit is een creatieve oplossing.
Verder heeft de vorige concessie houder die op gegevene moment met 3 treintypes zit een GTW doorverkocht aan de Vechtdallijnen en zelf een Flirt gekocht. Vechtdallijnen had een GTW minder na een ernstig spoorwegongeluk.
Het is niet de liberalisering die dit gebracht heeft, maar het feit dat er nu subsidie specifiek voor de regionale lijnen is, met afspraken over minimum-dienstverlening. Er is niets dat de overheid ervan weerhield om de NS subsidie te geven voor het rijden van die extra treinen.
Het monopolie contract voor het HRN is het punt. NS heeft een monopolie voor het HRN gekregen zonder concurrentie onder voorwaarde dat ze dat net zonder subsidies exploiteren.
Zolang NS geen eenmansbediening wil blijft je aangewezen op de concurrentie.
Nou we hebben nog een integraal hoofdlijnen netwerk met de huidige efficiëntie slagen die ProRail aan de infrastructuur maakt zal er uiteindelijk weinig meer wijzigen aan de hoofdlijnen. Veel van de infrastructuur wordt al goed of zeer goed benut dus behalve het wegstrepen van slechter lopende lijnen zal het op het hoofd net niet verschillen met de huidige situatie. Grootste verschil is dat er achter de schermen een hoop kosten moeten worden gemaakt voor het afreken van de concessie afspraken en het toezicht houden op het product en een enorme bak tijd en juridische kosten als je van een partij af wil. Op moment dat het misgaat is er maar 1 slachtoffer en dat is de reiziger kijk naar de treinen zonder airco naar Venlo.. Extra lijnen en capaciteit wordt toch niet door de bedrijven of ns betaald en bepaald maar op het ministerie en door de minister van financiën..
Maar afwachten of er genoeg geld is om de Britse spoorwegen echt te verbeteren.
De Engelsen hebben altijd een hartgrondige hekel gehad aan het betalen van belasting.
De nogal sceptische tweede wet van Parkinson; ” Uitgaven stijgen tot het inkomenspeil bereikt is” is niet voor niets door een Engelsman bedacht.
Geld gaat het probleem worden. Het nationalisatie plan van Labour maakt de spoorwegen voor de overheid veel duurder en de vraag is waar het geld vandaan moet komen .
Als je niet hoeft te concurreren, hoef je daar geen geld in te steken.
Dit jaar, 2025 is het 200 jaar Spoorwegen in Groot Brittannië, wat ook door het hele land gevierd wordt. Het is de bakermat van de Spoorwegen wereldwijd en ook het eerste wat met privatisering begon! In Nederland hadden we voor de NS tijd ook andere spoorwegmaatschappijen, welke nu ook in ons land vertegenwoordigd zijn. Maar niet dezelfde als toen, en van OV incheckpalen was in de historie nog lang geen sprake. Als men nu naar dit mooie spoor en prachtige eiland wil, moet men een CTE bewijs hebben en een geldig paspoort! ID kaartten zijn hier dus niet geldig, dus houdt hier rekening mee als je naar dit imposante land wil afreizen. De treinen zijn altijd inspirerend en netjes, zowel het oude spul als de modernere varianten. Geen graffiti op of in de treinen, iets wat ook in het kleine Luxemburg en bergachtig Zwitserland te zien is. Daar zijn ze juist zuinig op hun spullen en de omgeving, dat is in Nederland en België wel anders! Het linksrijdende verkeer en een uur vroeger in de tijd ten opzichte van ons land , blijft ook weer apart. Ik wens het VK een mooi jubileumjaar van hun spoorwegnet toe! Nu op naar de 400 jaar!
Het daadwerkelijk besluit is nog niet eens benomen. Ja, het komt er waarschijnlijk wel aan, maar het nu al zo roepen is hetzelfde als nu roepen dat Wilders volgend jaar nieuwe verkiezen noodzakelijk maakt.
Inderdaad labour aan het woord; “Make British Rail great again”, grappig.
Nationaliseren op zich is geen oplossing. Versnippering kan wel een probleem vormen en dat probleem kennen we in Nederland ook. Dat vinden wel vooral bij het niet met 1 ticket kunnen reizen. De vele incheck en uitcheck palen. Zonder de vergaande stap van het UK te zetten zou dat eenvoudig opgelost moeten kunnen worden. Een ultimatum aan alle maatschappijen die in Nederland rijden dat men zonder al die overlast moet kunnen rijden. als het in Zwitserland kan dan kan het hier ook. Dat het nog niet geregeld is, komt gewoon door pure onwil. Dat moet binnen 1 jaar geregeld kunnen worden.
In Zwitserland is nooit sprake geweest van privatisering. Er is nationaal spoor. Daarnaast hebben zich allerlei regionale sporen ontwikkelt op smalsporen. Deze zijn geen concurrent, maar aanvullend. Door scitterende trajecten hebben deze smalsporen een hoog “Rail Away gehalte”. Je kunt rijden met hetzelfde kaartje, als op het normale spoor. Je hoeft niet naar de diverse palen om uit- en in te checken. Op station Interlaken Ost kruis je even het perron van normaal naar smalspoor hoog de bergen in. Daarnaast hebben de bergbanen ook toeristische treinen met toeters en bellen als catering en een panoramarijtuig,waarvoor je overigens wel tegen een speciaal tarief rijdt. Deze toeristische attracties vormen een van de gezichten van Zwitserland. Uit de hele wereld komt men daar op af.
Dat inderdaad voor treintjes heel vervelende omsjek-gedoe is gewoon afgekeken van de bussen/trams-waar het ook moet maar op zich wat simpeler is In het voertuig. En van de destijds als zeer dringende wens van al die maatschappij/en/tjes om de inkomsten zo eerlijk mogelijk te verdelen vergeleken met de oude strippenkaart en zonder heel ingewikkelde ontvang+beheer kantoor erachter.
Overigens-die engelsen zeggen tongue in cheek: dat ouwe BR=British Rail, die voor veel zaken model stond voor hoe NS dacht de zaken te moderniseren, werd destijds vorige eeuw weggedaan omdat: ze te duur en te onbetrouwbaar werden geacht! Precies hetzelfde verwijt als nu voor de privates geldt.
Dat het nu enkel kommer&kwel en ellende is, is ook nogal overdreven- Zwitserland/SBB is nog een pak duurder en Duitsland momenteel veel onbetrouwbaarder qua dienstuitvoering.
M.I. is het eerder dat 2-party system dat die engelsen opbreekt: de andere party vindt dus altijd dat de ander het slecht doet en alles anders moet. En daarnaast de overheersende economisten die heilig geloven in de private enterprise.
Barones Magareth Tatcher (The Iron Lady) draait zich om in haar graf.
De spoorwegen is een van de weinige onderdelen die Tatcher niet durfde te privatiseren, dit is gebeurt door haar opvolger!!!
Het was wel haar grote droom.Tip: ga met uw toetsenbord naar de PC-dokter, want volgens mij loopt uw uitroepteken vast.
Het debacle van Lovers, met treinen naar IJmuiden nadat NS was gestopt met deze dienst.
Lovers werd wel flink tegen gewerkt door NS.
Lovers had gewoon onvoldoende marktonderzoek gedaan naar de kansen van een trein naar IJmuiden.
Ze noemden het een strandexpres, Het station lag echter 3 kilometer van het strand. Ook geen aantrekkelijke looproute tussen unheimische bedrijven Met de stank van visafval en roest.
Ook die rare kleuren van die afgedankte Belgische treinen trokken niet bepaald reizigers.
Toen Lovers Rail het voornemen had een dienst Utrecht-Amsterdam via Hilversum op te zetten, heeft NS de vertrektijden te Utrecht van de treinen van Utrecht naar Baarn vier minuten naar voren verschoven om voor de Loverstreinen ruimte te maken op het trajectdeel Utrecht CS-Blauwkapel. De NS-treinen náár Baarn moesten daardoor te Bilthoven vier minuten stil staan om weer in patroon te komen en te Den Dolder conflictsituaties met treinen uit de richting Amersfoort te vermijden. Hoewel Lovers Rail haar voornemen nooit heeft geëffectueerd, is de verschuiving van de vertrektijden van de NS-treinen naar Baarn pas drie jaar later, nadat Lovers Rail de aanvraag voor treinpaden had teruggetrokken, ongedaan gemaakt. Met die tegenwerking door NS viel het dus wel mee.
”
In Nederland is de NS in 1995 geprivatiseerd. De treinmaatschappij werd een zelfstandige naamloze vennootschap waarvan de aandelen in handen zijn van de Nederlandse staat.”
Fout
In 1938 vond een volledige fusie plaats tussen HSM en SS. De overheid kocht op dat moment de nog resterende particuliere aandelen op. De NS werd een naamloze vennootschap met de Staat der Nederlanden als enig aandeelhouder. Hiermee werd het een privaatrechtelijk bedrijf en geen staatsbedrijf. De NS werd daarmee een semi-overheidsbedrijf en de werknemers werden geen volledig ambtenaar, maar semi-overheidsambtenaar.
Prima zet van de Britten. Daar is aangetoond dat privatisering onhoudbaar is. Hopelijk gaat NL snel volgen het en wordt alles weer NS.
En dan weer uurdiensten op lijnen waar we nu halfsuursdiensten hebben. Nee ik ben best blij net de Arriva’s en de Keolissen van deze wereld.
Ieder station moet doordeweeks om het halfuur bedient worden. Alleen in het weekend zal het bij NS heel karig worden als alle concurrenten worden verboden. Los van het feit dat NS die regionale lijnen helemaal niet terug wil hebben.
Hoezo zal het karig worrden? Het zijn de provincies die bij regionale vervoeders bepalen.
Once broken, it will never be the same again.
“In Nederland is de NS in 1995 geprivatiseerd.”
Nee dus, het is nog steeds een staatsbedrijf, alleen verzelfstandigd.
Het VK was voorloper in de privatisering.Dat kan een succes zijn,maar dan moet je zoiets wel goed uitvoeren.Voor wat betreft de infrastructuur bijv. railonderhoud schortte er nog wel wat aan.Geen enkele vervoerder voelde zich hier verantwoordelijk voor,hetgeen de veiligheid op het spoor niet ten goede kwam.Ik herinner mij de vele treinbotsingen,vooral rondom Londen.Vele reizigers hebben dat met hun leven moeten bekopen.Dat kan toch niet de bedoeling zijn,dus doe het goed of doe het NIET.
Ik geloof niet meer in nationalisatie. Kijk naar de Belgische spoorwegen en de huidige staat van de meeste treinen en stations. De NMBS heeft een monopoly op het spoor en er worden geen andere vervoerders toegelaten. En dan zijn er dit jaar ook al 25 Belgische spoorstakingen geweest.
En dan het VK. Ik werk zelf in de zorg en heb in 2009, 6 maanden stage gelopen bij de Britse NHS. De NHS is een gezondheidsorganisatie (ziekenhuis, dokters, ambulance, etc) dat volledig genationaliseerd is. Met andere woorden zorg is gratis in het VK. En dat merk je ook aan de kwaliteit. Ambulances die te laat aankomen, in ergere gevallen zelfs na 3 uren. En de wachttijden voor alleen het spreken van een lokale huisarts zijn lang, dan heb ik het nog niet eens over gespecialiseerde ziekenhuiszorg. De ziekenhuizen zijn ok, maar ik had het gevoel dat ik soms 20 jaar terug in de tijd liep. Nederlandse ziekenhuizen lijken dan veel meer geavanceerder. Ja, ik weet dat zorg hier in deze forum niets mee te maken hebt, maar wil alleen een voorbeeld geven hoe nationalisatie er in de VK aan toe gaat.
Het ligt er ook aan hoe een bedrijf wordt geleid.
Verder heeft België te maken met de wafelijzerpolitiek.
Als er in Vlaanderen geld wordt uitgegeven voor een project, dan moet er in Wallonië hetzelfde geld worden uitgegeven worden voor een soortgelijk project.
Wordt er in Wallonië een spoorlijn opgeheven, dan moet er in Vlaanderen ook een spoorlijn worden opgeheven.
Volgen de Belgische railbeheerder Infrabel moeten 15 trajecten dringend opgeheven worden, omdat ze te weinig reizigers trekken, zwaar verouderd zijn en ze opgeknapt moeten worden.
Van die 15 lijnen liggen er 14 in Wallonië en slechts een in Vlaanderen. Dit gaat dus nooit gebeuren en blijven deze lijnen een veel te zware blok aan het been.
Vervoerders LNER, Southeastern, Northern, TransPenine Express, zijn allen al langer in handen van het Department for Transport, en zijn genationaliseerd onder eerdere Conservatieve overheden. SWR is de eerste vervoerder die genationaliseerd is onder de Labour regering.
Transport for Wales, Caledonian Sleeper, en Scotrail zijn elk al langer in handen van de overheid van Wales en de overheid van Schotland, respectievelijk.
Idealiter was dit vermeld in het Artikel, want zonder dit te noemen geeft het een misleidende indruk
Nadat de plunderwinsten zijn geindividualiseerd worden de kosten voor de hoognodige renovatie gesocialiseerd. Dat is het geldgraaimodel van privatisering. Van verdienen is daarbij alleen sprake maar verdienen ist het verkeerde woord.
Tja, zo is het ook bij ons gegaan.
De NS-ingenieursbureaus, de dochters, de infrabedrijven en waardevolle afdelingen zoals het Centrum voor informatieverwerking, de afdeling Telecom en het Centrum voor technisch onderzoek; alles dat met algemene middelen en -inspanningen tot stand kwam, is verpatst.
Maar we stonden erbij en keken ernaar dus we verdienen niet beter.
Dit mogen we in Nederland ook wel doorvoeren. Alle spoorlijnen weer in handen van de NS. Vind Arriva echt verschrikkelijk hier in Noord-Nederland.