Ernstige treinongelukken in Nederland op een rij: het spoor werd daarna steeds veiliger

Ernstige treinongelukken zijn (inmiddels) zeldzaam in Nederland. Toch hebben zich door de jaren heen enkele treinrampen op het spoor voltrokken. De tragische ongelukken hebben niet alleen levens gekost, maar hebben ook tot belangrijke verbeteringen van de Nederlandse treinbeveiliging geleid.

Treinramp Harmelen

Harmelen, 8 januari 1962: Dit is het ernstigste treinongeval in de Nederlandse geschiedenis, waarbij 93 mensen om het leven kwamen en tientallen gewond raakten. Het ongeluk was het gevolg van dichte mist en menselijk falen.
Ten tijde van het ongeluk werden al proeven gedaan met het treinbeïnvloedingssysteem ATB, maar op veel plekken en in veel treinen was dit nog niet ingebouwd. Naar aanleiding van dit ongeval is invoering van de automatische treinbeïnvloeding (ATB) in Nederland versneld: 25 jaar later was het grootste deel van het spoorwegnet voorzien van ATB.

Treinramp Schiedam

Schiedam, 4 mei 1976: Bij dit ongeluk vielen 24 doden en raakten ongeveer 50 mensen gewond. De D-Trein naar München botste frontaal op een Sprinter. De oorzaak van de ramp was hoogstwaarschijnlijk een menselijke fout. De conducteur van stoptrein 4116 werd afgeleid door een reiziger die niet kon beslissen om in te stappen. Daarna gaf de conducteur het vertrekbevel zonder te letten op het uitrijsein of het vertreklicht. Die seinen toonden haast altijd veilig, maar in dit geval niet, doordat de iets vertraagde D-trein het spoor bezet hield.
Na de ramp werd direct besloten om de D-treinen niet meer te laten inhalen over het linkerspoor. De D-treinen zouden voortaan achter de stoptrein blijven rijden en hierdoor later aankomen in Rotterdam. Daarnaast werd het ATB-systeem versneld aangelegd op trajecten waar dit nog niet aanwezig was, om een dergelijke ramp te voorkomen.

Treinramp Winsum

Winsum, 25 april 1980: Dit ongeluk kostte negen mensen het leven en verwondde 21 anderen. Het ongeluk gebeurde op enkelspoor tijdens dichte mist. De trein naar Roodeschool had enkele minuten vertraging. De bedoeling was dat de tegenliggende trein naar Groningen in Winsum zou wachten. Het traject werd beveiligd met CRVL, Centrale Radioverkeersleiding. Een jaar later werd het systeem afgeschaft en vervangen door lichtseinen.

Treinramp Hoofddorp

Hoofddorp, 30 november 1992: Hierbij kwamen vijf mensen om het leven en raakten 33 mensen gewond. Door een te hoge snelheid bij werkzaamheden liep een intercity uit de rails. Op het traject was het spoor vanwege werkzaamheden gewijzigd en was er sprake van een zogenoemde S-bocht. De maximumsnelheid is gedurende korte periode vanwege de staat van het spoor meerdere keren aangepast naar uiteindelijk 60 kilometer per uur. Op zaterdag 28 november ontspoorde een omgeleide D-trein naar Parijs al op dezelfde plek, die met 120 kilometer per uur te snel reed. Twee dagen later ging het echter weer fout, doordat de machinist geen weet had van de actuele snelheidsbeperkingen. De Spoorwegongevallenraad was uiterst kritisch over de situatie, over bijvoorbeeld de locatie waarop de snelheidsborden stonden. Er werden daarna maatregelen genomen om soortgelijke ongelukken te voorkomen. Bijvoorbeeld het plaatsen van tijdelijke snelheidsborden.

Treinongeval bij Amsterdam Westerpark

Het meest recente treinongeluk waarbij een treinreiziger om het leven kwam vond plaats op 21 april 2012 bij Amsterdam. Van de honderden reizigers die zich op dat moment in beide treinen bevonden, is van 117 personen bekend dat zij gewond raakten, van wie 42 zwaargewond en 13 zeer ernstig gewond. Het ongeluk werd veroorzaakt door werkzaamheden, waardoor beide treinen over één spoor moesten rijden. De situatie was onoverzichtelijk en er was kritiek op de wijze waarop de dienstregeling was gemaakt. Sindsdien zijn de normen verscherpt en zijn meer seinen uitgerust met ATB-vv.