Noord/Zuidlijn volgens studie groot succes, maar niet overal

De Noord/Zuidlijn in Amsterdam is een groot succes, melden Vervoerregio Amsterdam en de gemeente Amsterdam op basis van een vierjarige wetenschappelijke studie. Toch hebben bewoners in sommige buurten een “mindere beleving”.

Meeste reizigers erop vooruit

De Vervoerregio wilde door de komst van de Noord/Zuidlijn zorgen voor meer en beter openbaar vervoer zonder hogere kosten, en dat zonder dat er te veel reizigers in reistijd op achteruit zouden gaan. Dat is gelukt, komt in de studie naar voren.

De metrolijn vangt de grote reizigersgroei van voor corona op: er is meer ruimte gekomen op straat en bussen en trams zijn niet drukker geworden, zo stelt de Vervoerregio. Ook zijn volgens het onderzoek de meeste reizigers tevreden. Veel mensen zijn door de komst van de Noord/Zuidlijn per werkdag korter onderweg; voor 85 tot 90 procent van de reizigers is de reistijd verbeterd of ongeveer gelijk gebleven.

Niet voor iedereen positief

Dit toont direct dat er ook een groep is, 10 tot 15 procent, die erop achteruit is gegaan. Zo heeft een deel van de bewoners in stadsdelen als Noord en West “minder goede ervaringen”, omdat zij hun vertrouwde directe verbinding zijn kwijtgeraakt, schrijft de voorzitter van Vervoerregio Amsterdam en verkeerswethouder Egbert de Vries in een brief.

Ook is de tevredenheid onder kwetsbare doelgroepen, zoals reizigers met een fysieke of mentale beperking, licht afgenomen na de komst van de metrolijn. Zij noemen een langere reistijd, toename in overstapmomenten en langere loopafstanden naar haltes als grootste veranderingen of verslechteringen als gevolg van het nieuwe lijnennet. “Het is natuurlijk zuur als net jouw buurt erop achteruit is gegaan. Daar hebben we oog voor”, zegt De Vries in een persbericht.

Meer banen bereikbaar

Volgens de Vervoerregio heeft de Noord/Zuidlijn voor een groei van het aantal reizigerskilometers gezorgd, terwijl de exploitatiekosten gelijk bleven. Toch gaat het vooral om verschuivingen binnen het ov: van bus en tram naar metro. Het auto- en fietsgebruik onder Amsterdammers is ongeveer gelijk gebleven, is te lezen in de rapportage. Wel rijden er minder auto’s en bussen door de IJ-tunnel en maken iets minder mensen gebruik van de pontjes over het IJ.

Verder concluderen de onderzoekers dat Amsterdam-Noord een stuk bereikbaarder is geworden. Vanuit Noord reis je naar Amsterdam Centraal ruim zes minuten sneller, naar het Rokin ongeveer vijftien minuten sneller en naar station Zuid bijna dertig minuten. Vanuit Noord zijn er daardoor binnen dertig minuten tot twee keer zoveel banen bereikbaar.

“Openbaar vervoer is meer dan een bus, tram of metro van A naar B. Openbaar vervoer heeft een sterke sociale functie.” Volgens De Vries worden er “al hard aan gewerkt” om “bepaalde punten” aan te pakken. In juli 2018 werd de Noord/Zuidlijn geopend. De bouw duurde ruim vijftien jaar.

Verlenging naar Schiphol

Inmiddels is de lobby om de Noord/Zuidlijn naar luchthaven Schiphol door te trekken in volle gang. In april bleek dat het Nationaal Groeifonds een bedrag van 1,5 miljard euro heeft gereserveerd voor het doortrekken van de Amsterdamse metrolijn. Dat gebeurde onder de voorwaarde dat het Rijk voor 9 januari voor nog eens 1,5 miljard euro zou zorgen. Het lijkt er echter op dat dat niet gaat gebeuren.

Toeslag naar Schiphol

Daarom werd er eerder in november een plan B gelanceerd. Als het Rijk niet met 1,5 miljard euro financiering komt voor het doortrekken van de Noord-Zuidlijn, moet iedereen die met auto, trein, metro of bus van en naar knooppunt Schiphol reist straks mogelijk een toeslag van € 2 betalen.

Het plan komt van de ‘Nationale Alliantie’, waarin de Vervoerregio, de gemeente Amsterdam, de gemeente Haarlemmermeer, de provincie Noord-Holland, KLM, NS en Schiphol zitten. De alliantie beredeneert dat alle reizigers van en naar knooppunt Schiphol ervan profiteren als de Noord-Zuidlijn wordt doorgetrokken naar de luchthaven, omdat het “meer ruimte creëert in de trein, op het spoor, in de bus en op de weg rondom Schiphol”. Het gaat daarbij alleen om reizigers die Schiphol als begin- of eindhalte gebruiken, niet om de overstappers. Voor werknemers wordt een toeslag van € 0,25 voorgesteld. Of de heffing er komt is overigens nog allerminst zeker.

(c) ANP / Treinreiziger.nl