fbpx
Foto: Kees van den Burg

1977: Sprinter heeft primeur bij opening Zoetermeer Stadslijn

11 dec 2021 8:00

Vandaag neemt NS afscheid van de oudste generatie Sprinters, de zogenoemde SGMm-treinstellen. Waar de treinen nu verouderd zijn, stalen ze in 1977 de show bij de opening van de Zoetermeerse stadslijn.

Prins Bernhard

Het is 20 mei 1977. Niemand minder dan Prins Bernhard verricht de openingshandeling van de Zoetermeer Stadslijn. De treinstellen 2005 en 2006 hebben de primeur. Onder grote publieke belangstelling rijdt de trein over de spoorlijn. Ook Kees van den Burg is aanwezig en maakt de fotoreeks die bij dit artikel staat.

Twee dagen na de officiële opening, 22 mei 1977, kunnen ook reizigers met de trein mee. De Zoetermeer Stadslijn is op dat moment nog niet helemaal af, maar rijdt alleen tot Zoetermeer Meerzicht. Later wordt de lijn stapsgewijs uitgebreid.

Zonder conducteur

De Zoetermeerders spraken volgens Wikipedia meestal van “de Sprinter”, en heeft op de Stadslijn altijd zonder conducteur gereden, behalve in de spits. Net als bij een tram of de regionale trein deed de machinist alleen het vertrekproces. Door het gebrek aan controle kreeg de lijn veel te maken met zwartrijders en vandalisme.

Spoorwegmuseum

Bij de aftrap zijn de Sprinters een van de nieuwste treinen op het Nederlandse spoor. Uniek is dat de treinen in 50 seconden kunnen optrekken naar een snelheid van 100 kilometer per uur, vandaar ook de bijnaam Sprinter.

Helemaal nieuw zijn ze niet. De eerste Sprinters reden in 1975 al op de Hoekse Lijn. Waar de Zoetermeer Stadslijn na 29 jaar alweer wordt opgeheven – vervangen door RandstadRail – houden SGMm-treinstellen het langer vol. Maar nu, zaterdag 11 december, is het einde voor deze treinen toch echt gekomen. De 25 overgebleven treinstellen gaan na vandaag allemaal buiten dienst. Een laatste SGM gaat naar het Spoorwegmuseum.

Foto’s: © Kees van den Burg

0 0 stemmen
Artikel waardering
28 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Stokbosveen
2 jaren geleden

Ik heb altijd gedacht dat voor de Zoetermeer Stadslijn een apart treintype was gemaakt, genaamd Citypendel. Misschien was het niets anders dan een bijnaam voor de SGMm.

Thans rijdt hier Randstadrail, net als op de Hofpleinlijn.

Aldo Markus
2 jaren geleden

Citypendel was toch aangepast SGM op de Hoekse lijn? Veel zitplaatsen opgeofferd en dus veel extra staanplaatsen.

Hildebrand van Kuijeren (Treinreiziger.nl)
2 jaren geleden
Antwoord aan  Aldo Markus

Voor zover ik weet voor de Zoetermeerstadslijn. Op de Hoekse Lijn reden soortgelijke stellen, maar als goed is als Spits pendel. Tussen Vlaardingen en Rotterdam.

BigNub
2 jaren geleden
Antwoord aan  Aldo Markus

Voor zover ik weet reed de city pendel op de hoofdplein lijn en de Zoetermeer stadslijn.
Op de hotelreserveringen lijn reden 2 aangepaste stellen die ook weer anders ingedeeld waren als de city pendel over de naam spits pendel.

GJ de Groot
2 jaren geleden
Antwoord aan  Aldo Markus

De citypendel had idd veel staanplaatsen – stoelen verwijderd – en stopte in de spitsrichting op elk station en reed zonder stoppen (Schiedam wet ik niet meer) terug.

MCelie
2 jaren geleden

Ik heb het na mat64 en ICM altijd mooie herkenbare typisch Nederlandse treinstellen gevonden. Volgens mij bij de introductie de eerste treinen met de zeer soepele luchtvering als secundaire vering maar rubberblokken als primaire vering. En de eerste trein die standaard op remschijven remde en op de motoren kon afremmen waarbij de remenergie via de remweerstanden, die op het dak zaten, werd omgezet in warmte. Ook volgens mij de eerste trein die als eerste voorgeprogrammeerde snelheden onder een rijtje knoppen had waarbij in stappen van 10km/h van 40? tot 120 km/h kon worden ingesteld en de trein de snelheid zelf optrok tot die snelheid en deze constant hield. Een soort cruisecontrol dus. In de handmatige stand, dus met de rijkraan kon tot 125 km/h worden gehaald. In die tijd waren de Sprinters met hun iets meer dan 70 seconden om de 125 km/h te bereiken akelig snel. Ook waren het volgens mij de eerste treinen die vanaf de eerste tot en met de laatste stellen in de toentertijd geel/grijze huisstijl werd afgeleverd met de bekende blauwe reclamebanen en de treinen die voor het eerst de bekende sprinterschuiframen kregen die Mat64, DDM1/DDAR en zelfs enkele Mat54 stellen kregen.
Een typisch dingetje van de sprinter van voor de revisie in 2003 waren de deuren. Je drukte op de knop om de deuren te openen, moest dan veel wachten dan je bij andere treinen gewend was waardoor je geneigd was nogmaals te drukken, voordat ze met een klap openden en als een raket opengingen. Na de revisie van 2003 is dat pas veranderd. Ik heb het altijd leuke treinen gevonden met een mooi motorgeluid.

Wouter63
2 jaren geleden
Antwoord aan  MCelie

Ja, er was iets met die deuren. Precies wat je hier beschrijft. Ik wilde ook eens opnieuw de knop indrukken omdat ze niet leken te openen. Kreeg ik zo’n deur met een knal tegen het hoofd…
In de jaren 80 reed er eens per uur een als stoptrein van Rotterdam naar Amsterdam v.v.
Ik vond de Mat64 veel fijnere treinen, iets lagere stoel met langere zitting, toilet.

MCelie
2 jaren geleden

En niet te vergeten dat typische zoevende geluid op snelheid waardoor de snelheidsbeleving altijd veel indrukwekkender was dan de daadwerkelijke snelheid. Ook buiten was dat typische soort stofzuigergeluid goed te horen. Zonder te kijken hoorde onmiddellijk dat er een SGM voorbijkwam.

Paul Lamote
2 jaren geleden

Jammer dat die lijn inmiddels is gedegradeerd tot een supertrage stadstramlijn.

Patrick
2 jaren geleden
Antwoord aan  Paul Lamote

Helemaal mee eens! Ik snap ook niet waarom daar voor wordt gekozen.
Het comfort in trams is veel slechter dan in treinen. Zo wordt er miljoenen geïnvesteerd om de spoorlijnen om te bouwen maar het is een grote achteruitgang. Puur geld verspilling dus.

Hildebrand van Kuijeren (Treinreiziger.nl)
2 jaren geleden
Antwoord aan  Patrick

De stops zitten zo dicht na elkaar dat het ook wel iets van een tram had. Ik weet niet hoe mensen in Zoetermeer tegen aan kijken. Als Rotterdammer ben ik in elk geval blij met de ombouw van de Hofpleinlijn. Niet omdat het comfort van de metro beter is. Zeker niet. Wel omdat vanuit grote delen van Rotterdam nu rechtstreeks naar Pijnacker, Den Haag en Rotterdam Schiebroek.

Rudy
2 jaren geleden

Natuurlijk is het comfort van de metro beter. Dat heb je namelijk altijd als een nieuwe generatie materieel het licht ziet. Als de Hofpleinlijn bij de NS gebleven was, dan waren de oude sprinters ook vervangen en was dezelfde conclusie geldig.

De grote fout was het niet aansluiten van de Hofpleinlijn op de Maastunnel. Dit had de mogelijkheid gegeven van stoptreinen Dordrecht – Rotterdam Beurs – Hofpleinlijn – Den Haag CS. Ook had het goederenspoor op de Zuidelijke Maasoever geschikt gemaakt kunnen worden voor personenverkeer.

Hildebrand van Kuijeren (Treinreiziger.nl)
2 jaren geleden

Even los dat de Sprinters dus nu vervangen worden, en niet 10 jaar geleden. Comfort van de metro is ook vrij basic. Ze zijn echter nog meer geschikt om te Sprinten. Ik weet niet wat je precies bedoeld met aansluiten op de Maastunnel via Beurs en door naar Dordrecht. Voor mij nog beter, want ik woon en werk op 8 minuten lopen van de Maastunnel. Klinkt wel als mega duur project.

Hildebrand (Treinreiziger.nl)
2 jaren geleden

@Rudy: of bedoel je de Willemstunnel en bedoel je Rotterdam Blaak ipv Beurs?

Rudy
2 jaren geleden

@Hildebrand Ik bedoel dat station in Rotterdam dat van naam is verandert Beurs/Blaak.
Correct, een tunnel onder de Maas heet niet Maastunnel maar Willemstunnel. De Maastunnel is aan auto tunnel.

Hildebrand (Treinreiziger.nl)
2 jaren geleden

Er zijn tegenwoordig wel eens plannen geopperd om een tram door de Maastunnel te laten rijden en ook om er een metrotunnel naast te leggen. Dus ik dacht misschien sluit je daarop aan. Rotterdam Blaak is treinstation en heeft volgens mij geen naamsverandering gehad. Rotterdam Beurs is metrostation, dat heeft ook altijd bestaan, maar nu zijn twee stations samengevoegd. Vroeger had je Churchillplein en dat heet tegenwoordig ook alweer 20 jaar of zoiets Beurs. Beurs, Zuidplein en Slinge zijn nu rechtstreeks verbonden met de Hofpleinlijn en Den Haag. Dordrecht is natuurlijk ook rechtstreeks verbonden met Den Haag, maar via Delft. Prima zo dus. Er was ooit een boog van Rotterdam Centraal naar Hofpleinlijn.

Anoniem
2 jaren geleden

De ombouw tot metro van de Hofpleinlijn is iets totaal anders dan de bouw tot stadstram van de Zoetermeerlijn.

Rudy
2 jaren geleden

Rotterdam Beurs en Rotterdam Blaak is hetzelfde station van het voormalige luchtspoor. Het is daarna onder de naam Rotterdam Blaak onder de grond gegaan.

Anoniem
2 jaren geleden

De Citypendels hebben in 2008 nog gereden tussen de Vlaflips tussen Breukelen en Rhenen en naar het spoorwegmuseum. Ze hadden dezelfde sprinter banken als de gewone gele sprinters [ DDM 1 had dezelfde bordeaux banken ]maar dan tuquaas blauw/groen. Bijna dezelfde kleur banken als Plan V. Op https://nl.wikipedia.org/wiki/Stadsgewestelijk_Materieel , kan je alle interieur foto’s vinden. 🙂

Arjan Krabbenbos
2 jaren geleden

De Zoetermeer Stadslijn heb ik ook altijd meer als een tram dan als een echte spoorlijn gezien. De trams rijden hier van de lijnen 3 en 4 en zijn door gekoppeld aan het Haagse tramnetwerk van en naar De Uithof en Loosduinen. Bovendien is de Stadslijn met een zijtak uitgebreid naar station Lansingerland-Zoetermeer via de Javalaan. Station Zoetermeer (NS) en halte Driemanspolder ( Randstadrail) kunnen beiden in de toekomst Zoetermeer-Driemanspolder heten, net zoals dat bij het knooppunt Lansingerland Zoetermeer ook het geval is. Dan heb je een uniforme naam en leidt niet door misvattingen bij overstap van tram naar trein of omgekeerd! De 2000-Sprinters hadden behalve dat fenomeen van die deuren ( voor de verbouwing) nog andere kenmerken. Geen vouwbalgen tussen de treindelen, de speciale thyristortreinstellen 2014 en 2015 ( bij deze nummers zag je een klein pijltje staan) en de Nachtsprinter met speciale bestickering. Deze spoorlijn had ook last van zwartrijders en veel vernielingen rondom het Stadsspoor. Perrons waren in het begin veel korter, later zijn die ook allen verlengd. Ook de huidige stppplaats Stadhuis was al jaren voor ingebruikname in ruwbouw gereed, Toen onder de naam Centrum Oost! De Floriade in Zoetermeer was in 1992, toen was het nog steeds een NS-lijntje. In 2006 kwam dan de verandering van trein naar lightrail met teksten op de zijkanten als MeNSen bedankt! Ik heb ook jaren met deze oer sprinters gereisd want in 1975 had de lijn naar Hoek van Holland de primeur hiervan. Zelfs in het spoorboekje van NS werd dat bekend gemaakt. Ik woon nog steeds aan die lijn van Hoek van Holland Haven en maar hier rijdt sinds 30 september 2019 metrolijn B van de RET. Komende zomer komt de verbinding met Hoek van Holland Strand en Haven in dienst. Dan is dit project ook na een vertraging van meer dan 2 jaar eindelijk voltooid. In Vlaardingen heb je bijvoorbeeld de straat Sprinterplaats bij Vlaardingen Centrum of Het Sprintertje in Zoetermeer. Dat laatste is een wijkblad! Welke Sprinter gaat nog naar het Spoorwegmuseum? De 2033 staat er al! Wordt dat die van Pro Rail of een Sandite treinstel? Welk materieel gaat nu de Sandite spuiten in de herfst of winter? Dag lief Sprintertje met je schuiframen, zoemend geluid en leuke omroepberichten? Bedankt voor alles, ik zal je missen!

Nieuwwester
2 jaren geleden

De Sprinter had een afwijkend rijgedrag. De bakken schommelden meer dan het reguliere stoptreinmaterieel. En de ATB-apparatuur was zeer goed hoorbaar…

Ron Swart
2 jaren geleden

De opening door de ‘prins der Nederlanden’ (1911 – 2004) was een van zijn zeer weinige publieke optredens na zijn ontmaskering in augustus 1976 als zware crimineel vanwege de Lockheed-crisis. De door vliegtuigbouwer Northrop betaalde steekpenningen aan deze boef zijn door de toenmalige premier Den Uyl (1919 – 1987) achtergehouden.

Rene N
2 jaren geleden

Een gouwe ouwe uit de roulatie.
Vele mooie reizen hiermee gemaakt

Ik was vandaag even op Leiden centraal en wat kwam daar om 11:50 uur binnen?
Een Mat64!Voor een foto zie:
https://pbs.twimg.com/media/FGaX3vMXoAYIjxQ?format=jpg

Aninoem
2 jaren geleden
Antwoord aan  Rene N

Is dat niet een Plan U (treinstel 151 om specifiek te zijn)?

Frans Eekhout
2 jaren geleden

De Zoetermeerlijn was oorspronkelijk bedoeld als tramlijn maar werd trein en uiteindelijk toch trsm, terwijl de sneltram Utrecht naar Nieuwegein een trein zou krijgen en een sneltram eerd met treinachtige kenmerken. Tot slot namen de SGM ook de stoptreindiensten van Plan V tussen Heerlen en Sittard over in 2016. Nu rijdt Arriva de route met GTW’s. Zelfs de Drentenaren zagen de veelzijdige oer Sprinter de SGM. Een welpaard op stoptreingebied is nu met pensioen.

Frans Eekhout
2 jaren geleden

…welpaard moet zijn werkpaard, typefoutje