Bijzonder OV in Nederland (11 bijzondere lijnen & stations)
13 mrt 2020 11:18
Openbaar vervoer brengt je van A naar B, maar soms op een net iets bijzondere manier dan normaal. Soms zelfs zo bijzonder, dat het voor de liefhebber de reis waard kan zijn. In deze driedelige serie kijken we naar enkele mooi voorbeelden. We beginnen dicht bij huis, in Nederland.
Station Eemshaven
Sinds 2018 heeft dit station de titel van Meest Noordelijke Treinstation van Nederland afgepakt van Roodeschool, dat net iets ten zuiden van de lijn ligt. Ook bijzonder is dat het als enige station in Nederland buitendijks ligt en dat het naar Nederlandse maatstaven maar weinig bediend wordt. Er zijn dagen dat slechts één trein de moeite neemt om vanuit Roodeschool door te rijden naar Eemshaven. In het hoogseizoen loopt dit op tot vijf keer per dag, aangezien de spoorlijn aansluiting geeft op de veerboot naar het Duitse Waddeneiland Borkum (met ook een eigen spoorsysteem, maar daarover later meer). Arriva heeft voor de toekomst beloofd om elk half uur door te rijden naar Eemshaven, waarmee één curiositeit in ieder geval tot het verleden behoort. Verwonder je ook om het lands-end-gevoel met grote windmolens, de kolencentrale in de verte en verder vooral zee.
Heuvellandlijn (Maastricht – Kerkrade)
In 2016 riep NS het traject Almere Centrum – Lelystad Centrum uit tot mooiste treinreis van Nederland. Aangezien alleen NS-trajecten waren genomineerd, viel de vanzelfsprekende echte winnaar buiten de boot: de Heuvellandlijn, tegenwoordig gereden door Arriva. De spoorlijn van Maastricht over Schin op Geul, Heerlen en Kerkrade voert dwars door het Limburgse Heuvelland met dan weer mooie vergezichten en dan weer diepe ingravingen. Onnederlands natuurlijk en daarom niet te missen op dit lijstje. En passant passeer je de stations Houthem-Sint Gerlach, het enige overgebleven houten stationsgebouw van Nederland, en Valkenburg, waarvan het (ook al niet echt Nederlands aandoende) gebouw uit 1853 het oudste nog bestaande stationsgebouw van Nederland – al zit er tegenwoordig een hotel in. Tip: ga vanuit Maastricht in de rijrichting rechts zitten voor het beste uitzicht. Ideaal te combineren met een dagje Aken of een van de mooie buslijnen van Zuid-Limburg, zoals…
Lijn 55 (Heerlen – Gulpen)
Er zijn vele mooie buslijnen in Zuid-Limburg, zoals lijn 55. Startpunt is een van de mooiste busstations van het land: Heerlen. Ook het Maankwartier, waarin zich het treinstation bevindt, is erg bijzonder. Een keer per uur stuurt de chauffeur je vanuit Heerlen door dorpjes als Kunrade, Ubachsberg, Eyserheide en Wijlre (bekend van de Brand-brouwerij) naar Gulpen (bekend van de Gulpener-brouwerij). Beide brouwerijen zijn ook open voor bezoek, dus een reis per bus is wellicht sowieso raadzaam. De bus kronkelt over oude diepe wegen en oude mariakappelletjes en geeft mooie vergezichten. Goeie alternatieven in de regio: lijn 47 (Kerkrade – Gulpen, parallel langs het Miljoenenlijntje), lijn 21 ((Hoensbroek -) Heerlen – Aken) of lijn 57 (Maastricht – Gulpen over Noorbeek en Epen).
Lijn 620 (Werkendam – Dordrecht)
De trein op de boot is een uitstervend fenomeen. Maar in Nederland is het ook tamelijk uniek dat een bus mee op een boot gaat. In de spits geeft lijn 620 een verbinding tussen Werkendam (Noord-Brabant) en Dordrecht (Zuid-Holland) en vaart met het veer Kop van ‘t Land (alleen om de naam zou je het al doen) de Nieuwe Merwede over. Als bonus pak je ook nog een mooi stuk Biesbosch mee. Plan je reis wel goed: de lijn is vooral bedoeld voor scholieren en rijdt alleen in de ochtend en de middag. Fun fact: tot 1995 reden er speciale bussen op de lijn, omdat het veer een zijlader was (de allerlaatste van Nederland). Het oprijden van het veer vergde de nodige stuurmanskunst.
Waterbus (Drechtsteden – Rotterdam)
OV over water doet het altijd goed. Dat blijkt ook altijd weer uit de ranglijst in het OV, de OV Klantenbarometer. Het mag ook geen verrassing heten dat de Waterbus het ook dit jaar weer goed doet. De schepen vormen een fijne verbinding tussen de Drechtsteden, Rotterdam en Schiedam. Spectaculairder kan je de Maasstad niet binnenkomen, wanneer je met hoge snelheid langs de industrie en onder de Van Brienenoordbrug over de Maas binnen komt varen. Bovendien: welk OV-systeem stopt er zowel bij een werelderfgoed (Kinderdijk) als de Ark van Noach?
Fast Ferry Hoek van Holland – Maasvlakte
Een tocht met de Waterbus is prima te combineren met een andere mooie boottocht die ook onder ov valt: de Fast Ferry van Hoek van Holland naar de Maasvlakte. Pak vanuit Rotterdam de metro naar Hoek van Holland Haven (of stap in Schiedam van de Waterbus, doe een wandeling langs de Schie naar station Schiedam Centrum en neem daar de metro). Terwijl een paar meter verderop misschien wel het grote veer naar Harwich ligt te wachten, stap je in de naastgelegen haven op de snelle veerverbinding de Nieuwe Waterweg over naar de Europoort en een van de nieuwste stukjes Nederland: de Tweede Maasvlakte. Onderweg kan je zeehonden spotten als je gelukt hebt. Tip: ook hier kan je fiets mee. Maak hier gebruik van, want een bestemming als Futureland of het strand is zomaar een paar kilometer.
Parkshuttle Rivium
We blijven nog even in de regio Rotterdam. Vanaf komende zomer (als er geen nieuwe vertragingen opdoemen in ieder geval) is het namelijk ook mogelijk om rechtstreeks vanaf de Waterbus (halte Van Brienenoordbrug) over te stappen op nog een uniek stukje OV: de Parkshuttle Rivium. Sinds 2006 rijden er tussen metrostation Kralingse Zoom en P+R Rivium al zelfrijdende shuttles op een eigen baan. Vanaf deze zomer rijden ze echter ook door over de openbare weg naar de Maasoever, waarmee de Waterbus en het Rotterdamse metronetwerk vlot met elkaar verbonden zijn. Er worden steeds meer proeven gedaan met zelfrijdende shuttles in binnen- en buitenland, maar deze verbinding doet het al bijna 15 jaar én is nog eens onderdeel van het OV-netwerk met een eigen lijnnummer (500).
Lijn 350 (Leeuwarden – Alkmaar)
Vergezichten kan je ook buiten Limburg aantreffen, maar wel op een andere manier. Lijn 350 van Leeuwarden naar Alkmaar is met 110 kilometer de langste buslijn van Nederland. Met 2 uur is het een beste zit, maar de bussen zijn gelukkig erg comfortabel. Tussen Zurich (Friesland, niet Zwitersland) en Den Oever (Noord-Holland) rijdt de bus over de Afsluitdijk. En waar vind je dat nou, een bus die 30 kilometer met water aan twee kanten rijdt? Helaas is de Waddenzee niet tot nauwelijks te zien, maar stap halverwege de dijk uit bij de halte Monument en je hebt een mooi uitzicht. Ben je meer van de lange ritten? Stap dan ‘s ochtends op in Den Oever en rijdt non-stop door naar Leeuwarden; een afstand van 68 kilometer.
Lijn 20 en 50 (Zeeland)
Lijn 20/50 Zeeuws-Vlaanderen (fiets mee op de bus en door de Westerscheldetunnel)
Er zijn maar weinig plekken in Nederland waar je zomaar je fiets mee mag nemen op de bus. Onder andere op lijn 20 (Goes – Hulst) en lijn 50 (Middelburg – Terneuzen (-Gent)) zijn uitzonderingen. Extra bijzonder is het feit dat beide lijnen gebruik maken van de Westerscheldetunnel, met 6,6 kilometer de langste tunnel wegtunnel van Nederland. Bovendien rijden de bussen ook nog eens door een tolsysteem – iets dat je ook niet echt vaak in Nederland tegenkomt. Wil je een fiets meenemen, houdt er dan rekening mee dat je officieel met de fiets pas op de bus mag bij het Tolplein dat ligt in the middle of nowhere tussen het Sloegebied en ‘s-Heerenhoek. In de praktijk knijpt de chauffeur op rustige momenten echter een oogje toe. Combinatietip: rij vanuit Terneuzen door naar Gent of fiets naar Breskens en pak daar het veer naar Vlissingen weer terug.
Busstation Schiphol Noord
Een busstation dat een bezoek waard is: tenzij je een enorme busliefhebber bent, komt het weinig voor. Schiphol Noord is een positieve uitzondering. De overkapping zelf is – heel toepasselijk – een oude vliegtuighangar uit de jaren 40 die eerst bij Londen en daarna op Rotterdam Airport dienst deed. Eenzelfde type hangar, maar dan mét zijwanden, is overigens nog altijd te vinden in het Aviodrome. Direct naast het busstation staat ook nog een snellaadstation voor een van de grootste elektrische busvloten van Europa. Het busstation zelf is bovendien energiepositief. Is dat iets te veel voor het milieu voor je, kijk dan gerust de andere kant uit. Het busstation bevindt zich namelijk aan het uiteinde van de Buitenveldertbaan.
Arnhemse trolleybus
Ooit kenden Groningen, Nijmegen en Arnhem allemaal trolleynetwerken. Alleen de laatste is overgebleven. Ook elders in de Benelux zal je vergeefs zoeken naar trolleybussen; in Duitsland zijn ze tevens dunbezaaid. Terwijl het toch een sinds jaar en dag een schoon en stil vervoermiddel is. De afgelopen jaren zijn elektrische bussen het helemaal, maar stiekem doet Arnhem het al sinds 1949. Met 6 lijnen die zich over de Rijn en naar Oosterbeek uitstrekken en 43 bussen heeft de Gelderse hoofdstad een van de grootste netwerken van West-Europa. En het bijzondere is: waarschijnlijk gaat dit alleen nog maar in omvang groeien, wanneer de bussen gedeeltelijk op batterijen gaan rijden. Op donderdagmiddag is er op de remise van vervoerder Breng een trolleymuseum geopend.
Volgende week in deel 2: Bijzonder OV in Europa.
Artikel: Vincent Wever
Vond dit een erg leuk artikel om te lezen! Ben altijd zelf op zoek naar unieke ov-lijntjes om te doen. Ben erg benieuwd naar Deel 2!
Bedankt voor het compliment. Het leek mij een leuk idee en Vincent Wever is heel goed in dit soort weetjes.
“… een speciale fietsbus in 2019 toen de Afsluitdijk afgesloten was voor fietsers.”
De afsluitdijk is (volgens planning) nog tot 1 april 2022 (!) afgesloten voor fietsers. De speciale fietsbus rijdt dus ook nog steeds.
https://deafsluitdijk.nl/fietsbus-dienstregeling/
de verlengde B-metrolijn of vernieuwde Hoekse Lijn is ook bijzonder. Nu rijdt deze over twee spoorbruggen heen bij Vlaardingen C en Maassluis C en straks nog meer bijzonder! Het nieuwe station Hoek van Holland Strand krijgt als eerste station (in 2022) badhokjes op het perron en een duikplamk boven zee 9aan het einde van het toekomstige metrostation!). Komen ook trappen voor duikers van zee naar metroperron!
De Oostvaaardersplassen tussen Almere en Lelystad geeft een Afrika-steppen gevoel als je hier door heen reist. Vooral als je de dieren vanuit je treinraam zo mooi aanschouwen kunt.
Maar ook het schietterrein tussen Nunspeet en Wezep aan de Veluwelijn Amersfoort C._Zwolle is bijzonder. Hier staan borden met de tekst :Betreden terrein levensgevaarlijk!
Ook het station Lansingerland _Zoetermeer is bijzonder met tram op het stationsdak (HTM lijn 4) de lege polder waar het station gelegen is en het nabijgelegen viaduct van de hogesnelheidslijn.
Maar ook de tunnels van Schiphol, Groene Hart (langste tunnel voor treinen in NL aan de HSL) zijn bijzondere bouwwerken.
De Zeeelandlijn (Vlissingen-Roosendaal) is ook apart vanwege de waterkeringen in dit traject.
Kruisingsstations als Amsterdam Sloterdijk, Duivendrecht zijn in Nederland ook zeldzaam.
maar Tilburg met het Kropoekstation en het bakstenengebouw van Breda mogen er ook zeker zijn!
Er valt veel te zien qua landschappen en architectuur in en rond het spoor! Ga gewoon eens op reis en geniet!.
Deze eer gaat nu sinds 2018 naar station Eemshaven:
“[…] Ook bijzonder is dat het als enige station in Nederland buitendijks ligt […]”
Maar tot 2009 gold dit voor station Harlingen Haven. Had ook veel meer een buitendijks gevoel trouwens.
Ttgvy hbbvg
Inderdaad een erg leuk artikel. Van de genoemde bijzondere lijnen ken ik er slechts 3 en van de bijzondere stations ken ik er een paar meer.
Ik ben van plan bij gelegenheid deze aantallen te verhogen en kijk uit naar deel 2 van “Bijzonder ov in Nederland” van de auteur.
Het zoveelste bewijs – waarvan ik overigens niet overtuigd hoef te worden – dat het openbaar vervoer niet alleen maar vervelend en “kommer en kwel” is, maar ook gewoon leuk!
Bedankt voor het compliment
De park-shuttle Rivium rijdt vanaf metrostation ‘Kralingse Zoom’, niet vanaf Capelsebrug.
Dat klopt, excuses. Ik zal straks aanpassen
Lijn 14.Leeuwarden Assen, mooie verbinding voor niet gehaaste reizigers.En natuurlijk al die verschillende buurtbussen in Nederland:
https://www.buurtbus.net/
Dank voor de complimentjes aan Limburg. Maar Heerlen het mooiste busstation? Dat moet een drukfout zijn ;P
Zeker niet!
Ontzettend leuk om de Veerdienst X weer eens te zien, en te horen, varen. De boot ging helemaal op één oor liggen als de bus erop reed.
Je kunt op het filmpje goed zien dat de chauffeur de luchtveren van de bus wat had opgepompt zodat deze het hoogteverschil kon opvangen.
Het is inderdaad leuk om de natuurontwikkeling in de Bieschbos vanuit de bus te volgen nu er meer ruimte is gemaakt voor de rivier.
Je kunt met de waterbus tegenwoordig ook naar de Sliedrechtse Biesbosch om daar wat rond te wandelen of te fietsen.
(Op de waterbus kan de fiets mee)
Een ander filmpje over dit veer kunt u vinden op;
https://www.youtube.com/watch?v=bhU102FoSmE
Leuk lijstje. De brabantse buslijn 19 Breda-Hulst vind ik zelf ook wel bijzonder, want hoeveel buslijnen rijden er langer in het buitenland om 2 nederlandse plaatsen te verbinden?
Hallo buslijn 19 is een Zeeuwse buslijn behoort bij concessie ZEELAND
Inderdaad ja, het is connexxion en rijdt een paar minuten in Zeeland.
Leuk artikel! Lijn 57, Maastricht-Gulpen via Slenaken mag er ook gerust bij. Haarspeldbocht, pittige hellingen en schitterende vergezichten in steeds wisselende heuvellandschappen.
Wat grappig! Toen ik voor mijn boek “Op reis door een klein koninkrijk” met het openbaar vervoer door Nederland reisde, moest ik voor de uithoeken gebruik maken van veel van deze lijnen. Het nieuwe station van Roodeschool was toen nog in aanbouw – ik ben naar de Noordkaap gewandeld. Nu zou die afstand een stuk korter zijn dan de 19km die ik liep. Ook de bus naar Fulpen was inderdaad heel verrassend. Het zijn zeker aanraders! Heel leuk artikel!
Leuk! Graag meer van dit soort stukjes! Benieuwd naar de volgende.
Bussen die met de pont meegaan zijn er inderdaad nog maar 1 en enkel schooldagen, er waren er ooit meer, in een geval werd die pont (ri.Genemuiden) zelfs ook door het busbedrijf verzorgd (NWH, uiteindelijk ook Connexxion).
Leuk artikel inderdaad!
Tips voor Europa:
BE: de Kusttram
DE: Oberweissbacher Bergbahn
DE: H-Bahn Dortmund
AT: Stubaitalbahn, een van de eerste regiotrams
FR: Arzviller, hier gaan parallel trein en boot door een tunnel: https://www.youtube.com/watch?v=6hldxPOaMYA
FR: Latour de Carol: drie stroomsystemen, drie spoorbreedtes
ES: Alvia, omspoorbare hogesnelheidstreinen
IT: Padova, een tram op rubber banden
TR: metrobus in Istanbul
JP: Tateyama, trolleybus die door een metrotunnel rijdt
Een aantal komt zeker terug in de volgende aflevering.
In het Franse Nancy rijdt nog tot 2023 een bandentram annex trolleybus via een midden geleiderail in het wegdek. De Frans stad Caen had zo’n systeem ook ,maar is thans vervangen door en echte tram .Naancy krijgt ook een trambedrijf, omdat het huidige systeem verouderd is, vandaar dat er tijdelijk ook wat van dit gelijkende materieel van Caen is overgenomen. Rond 2024 hoopt deze oost-Franse stad zijn echte tram te openen, net zoals eerder in het West-Franse Caen.
Wuppertal heeft al meer dan 100 jaar een hangzweefbaan dat onlangs ‘rijdt’ met nieuwe door CAF gebouwde tramstellen.
De nieuwe Hoekse Lijn ofwel verlengde B-lijn is bijzonder ,vanwege de brugkruisingen in Vlaardingen en Maassluis. Na 2,5 jaar vertraging is dit nieuwe metro deel op 30 september 2019 in gebruik genomen.
De Uithoftram ook vertraagd in december 2019 in dienst gesteld is ook bijzonder. Deze tram rijdt deels parallel aan de spoorlijn Utrecht Central-Driebergen Zeist en verder met een overstap bij treinstation Utrecht Vaartsche Rijn zonder het drukke Utrecht Centraal per spoor te belasten. Maar de parkeergarage bij eindpunt Science Park is een mooi baken voor prachtige foto -of filmopnamen.
het traject door de Oostvaardersplassen in Flevoland is ook uniek. De steppen van Nederland vanuit je treinraam!
Maar ook de Gevaarsborden langs het Veluwe spoor tussen Wezep en Nunspeet langs de spoorbaan zijn uniek. waar anders kom je per spoor langs een afgesloten schietterrein?
Maar ook het spoor door de duinen bij Zandvoort-Overveen is een apart traject.
De Hoogovenexpress: Met een toeristische stoomtrein van Beverwijk over het terrein van Tata Steel, voorheen Hoogovens.
Het oude monumentale stationsgebouw van Delft is ook bijzonder: Hier zetelt het Italiaanse restaurant Pavarotti en op de voormalige sporen/perrons is een terras en park Spoorloos gemaakt!
Ook het enige houten stationsgebouw van Nederland in Houthem Sint Gerlach in Zuid-Limburg is bijzonder. Je kunt hier komen met de Arriva stoptrein vanuit Maastricht en Heerlen. Op het station kun je echt overnachten met de trein die voor je deur stopt!
Prima artikel waarmee de OV-liefhebber zijn/haar voordeel mee kan doen. Sommige “zaken” zijn mij wel bekend, de moeite meer dan waard. Zie uit naar het volgende item EURPA. Wordt zeker zo interessant!
Heeft Gent geen trolley meer (lijn 3)?
Niet meer, lees ik op Wikipedia.