Dossier ProRail: dit weten we nu
29 sep 2015 9:46
Staatssecretaris Mansveld komt steeds verder in het nauw door de problemen bij ProRail. De bewindsvrouw is politiek verantwoordelijk voor de spoorbeheerder. De afgelopen weken werd steeds duidelijker dat de spoorbeheerder met problemen kampt. Een overzicht hoe ProRail en Mansveld de afgelopen weken in de problemen kwamen.
- De nieuwe ProRail-topman Pier Eringa geeft op woensdag 9 september een interview met het Financieele Dagblad. Daarin is de topman kritisch op de eigen organisatie en zegt dat er meer kostenoverschrijdingen zullen volgen.
- Ook zegt Eringa in het FD-interview dat slecht nieuws soms op verzoek van het ministerie onder de pet wordt gehouden. "We moeten tegenvallers veel eerder melden, maar we moeten ook stoppen met meebuigen als het ministerie wil dat slecht nieuws wordt uitgesteld. Tot nu toe gingen we daar in mee. Dat doen we niet meer. We gaan Den Haag niet meer verrassen, maar we houden ook niet langer de schijn op waar later doorheen wordt geprikt," aldus de topman.
- De uitspraak van Eringa ligt politiek gevoelig. Mansveld kreeg al eerder kritiek omdat een rapport maandenlang in haar la bleef liggen. Volgens het AD heeft Wilma Mansveld inmiddels de bijnaam Wimla.
- Op donderdag 10 september, een dag na het interview, debatteert de Tweede Kamer over ProRail. Tijdens het debat zegt Mansveld dat Eringa zijn woorden in het FD heeft ingetrokken, terwijl de ProRail-topman tegelijkertijd tegen journalisten zegt dat hij zijn woorden helemaal niet heeft ingetrokken. In het debat kan Mansveld weinig duidelijkheid geven over welke financiële tegenvallers er nog meer dreigen te momen.
- Na afloop van het debat wordt pijnlijk duidelijk hoe de verhouding tussen ProRail en het ministerie is bekoeld: Mansveld weigert Eringa de hand te schudden en stuurt de topman weg. Volgens Mansveld was dat alleen maar vanwege de procedureregels, maar voor Kamerleden wordt het beeld versterkt dat Mansveld het niet meer onder controle heeft. Na afloop van het debat besluit Eringa toch maar zijn eerdere kritiek te nuanceren. Hij is zelf in elk geval nooit onder druk gezet door het ministerie. Of anderen bij ProRail die druk wel hebben ervaren, zegt hij niet.
- Tijdens Prinsjesdag, 15 september, wordt de Tweede Kamer in bedekte termen geïnformeerd over de financiële problemen bij ProRail. In een dikke bijlage valt te lezen dat er "budgetspanningen" zijn. Pas als een journalist daarover vragen stelt wordt de Tweede Kamer er nader over geïnformeerd. Er blijkt in de periode 2018-2028 een tekort te zijn bij ProRail van bijna een half miljard.
- Reizigersorganisatie Rover ziet niets in de elf maatregelen die het tekort bij ProRail zouden kunnen oplossen (o.a. meer werkzaamheden overdag, meer wissels verwijderen, etc.). Rover stelt liever het spoorboekloos rijden ter discussie.
- Op zaterdag 19 september meldt De Telegraaf dat ProRail al jaren knoeit met cijfers. De krant trekt die conclussie op basis van een rapport uit december 2014. Daarin staat dat ProRail onnauwkeurig werkt en fraude niet kan worden uitgesloten. De kritiek zwelt aan. De SP zegt in een reactie dat Mansveld de eer aan zichzelf moet houden en moet aftreden. Mansveld reageert na het weekend desgevraagd op de opmerkingen en zegt niet aan opstappen te denken.
- De problemen bij ProRail hebben ook gevolgen voor het regionale spoor. zo is er door de tekorten bij ProRail 167 miljoen euro minder beschikbaar. Opmerkelijk, want in 2014 had Mansveld juist meer geld toegezegd. Dat geld lijkt er deels dus niet te komen.
- Op zaterdag 26 september besteedt De Telegraaf opnieuw aandacht aan de situatie bij ProRail. Nu wordt ook uit een tweede verslag geciteerd en wordt nog duidelijker dat ProRail de financiële zaken niet op orde heeft. Toch krijgt ProRail ook bijval: Strukton-topman Gerard Sanderink zegt dat ambtenaren spelletjes spelen, niet eerlijk zijn en de boel verdraaien. Het idee dat ProRail beter zou functioneren als het onder de veleugels van het ministerie zou vallen weerspreekt hij.
- Ondanks de kritische publicaties in de Telegraaf zijn er volgens Mansveld geen signalen van financiële chaos. Dat meldt de staatssecretaris op maandag 28 september, één dag voor een nieuw debat. Volgens spoorbeheerder ProRail is de berichtgeving volkomen overtrokken en wordt er een onjuist beeld gegeven.
- Dinsdag 29 september: opnieuw gaat de Tweede Kamer debatteren over de ProRail-kwestie. Mansveld heeft de kritische interne verslagen van ProRail niet openbaar gemaakt, maar de Telegraaf doet dat wel (PDF 1 en PDF 2). "De Kamer kan nu controleren of dat inderdaad zo is, of dat de vork misschien toch anders in de steel zit," aldus de krant.
- Na een zwaar debat kan Masveld voorlopig weer verder. Maar ze is nog niet uit de gevare zone. Mansveld moet meer openheid van zaken geven, en daarna gaat het debat van 29 september over een paar weken weer verder.