Regeerakkoord: Meer treinen aanbesteden & trein Weert – België

Het nieuwe kabinet wil dat er treinen gaan rijden tussen Weert en het Belgische Hamont en verder richting Antwerpen. Ook zullen Sprinters (stoptreinen) in de toekomst niet meer automatisch aan NS gegund worden. Een aantal Sprinters zal worden aanbesteed. Ook dreigt NS de hogesnelheidslijn kwijt te raken. Dat blijkt uit het regeerakkoord tussen VVD, CDA, ChristenUnie en D66.

Met de trein naar het buitenland
In aansluiting op de Belgische investering op de lijn Antwerpen-Hamont wordt het aansluitende traject Hamont-Weert gereactiveerd voor personentreinen. Het nieuwe kabinet wil dit realiseren met cofinanciering van regionale overheden. “We bekijken ook hoe we de verbinding vanuit Eindhoven naar Duitsland kunnen verbeteren,” staat in het akkoord te lezen. Al jaren wordt er gepleit voor een intercity Eindhoven – Düsseldorf/Keulen. Daarvoor moet aan Duitse zijde geïnvesteerd worden in het spoor.

Regionale lijnen
Sprinters moeten beter regionaal worden geïntegreerd in het OV-aanbod, vindt het nieuwe kabinet. “Daarom zullen sprinterdiensten toegevoegd worden aan regionale OV-concessies. We richten ons daarbij op één of meer van de lijnen Apeldoorn-Enschede, Zwolle-Groningen/Leeuwarden en Dordrecht-Breda (in combinatie met de Merwede-Lingelijn).” Onder politieke druk doet NS momenteel niet mee met aanbestedingen binnen Nederland. Maar NS mag van het nieuwe kabinet wel gewoon mee gaan dingen naar de Sprinters die regionaal aanbesteed zullen gaan worden. NS ziet vooral risico’s in de plannen van het nieuwe kabinet. “Het opknippen in meerdere kleine concessies leidt tot versnippering, vaker overstappen en slechtere aansluitingen,” stelt het spoorbedrijf.

Treinkaartje duurder
Het treinkaartje zal iets duurder worden. Dat komt omdat het openbaar vervoer onder het lage BTW-tarief van 6 procent valt, dat naar 9 procent wordt verhoogd. Reizigersvereniging Rover is daarmee niet blij. “Duurzaam vervoer is noodzakelijk, voor het milieu en om Nederland bereikbaar te houden. Rover vindt deze prijsverhoging in het OV dan ook zeer onverstandig.” Ook NS is niet positief. “De verwachting is dat door de BTW-verhoging elke dag duizenden reizigers minder de trein nemen,” reageert het spoorbedrijf.

Nieuwe concessie NS
NS heeft voor het hoofdrailnet een contract tot en met 2025. Wat er daarna gaat gebeuren is nog niet duidelijk. “Richting 2025, wanneer de concessie van de Nederlandse Spoorwegen voor het hoofdrailnet afloopt, wordt de optie voor meer marktopening opengehouden. De eerste stap hierin is een evaluatie van de huidige prestaties in 2019. In deze tussentijdse evaluatie van de concessie van NS bekijken we ook verschillende opties voor het eigendom en de exploitatie van stations na 2025,” aldus het regeerakkoord.

Lightrail
OV-bedrijven hebben de afgelopen maanden een miljard per jaar extra gevraagd voor het openbaar vervoer. Maar dat komt er niet. Wel wil het nieuwe kabinet afspraken gaan maken met stedelijke regio’s over cofinanciering van de verdere uitbreiding van het openbaar vervoer, bijvoorbeeld omtrent nieuwe lightrailverbindingen. Er komt in totaal éénmalig 2 miljard euro beschikbaar voor uitbreiding van de infrastructuur. Reizigersvereniging Rover is blij met het extra geld, maar betwijfelt of het genoeg zal zijn. KNV, de vereniging van o.a. spoorgoederenvervoerders, is duidelijker: het budget zal onvoldoende zijn. NS president-directeur Roger van Boxtel spreekt van een bescheiden ambitie, maar is blij dat er in elk geval niet bezuinigd wordt.

Hogesnelheidslijn
Zwaar weer dreigt verder voor NS. Als de NS de prestatie-indicatoren voor de HSL-Zuid voor de derde keer op rij niet haalt, zal het vervoer op de HSL-Zuid opnieuw worden aanbesteed. NS heeft tot nu toe twee keer de afspraken niet weten te realiseren. In 2017 dreigt NS opnieuw de afspraken niet te kunnen nakomen. Vooral de stiptheid is een probleem. Op dat punt is NS één keer eerder beboet. Op het punt van zitplaatskans voor de HSL heeft NS al twee boetes gekregen. Die norm lijkt in 2017 wel gehaald te worden. NS benadrukt in een reactie de complexiteit van de HSL-Zuid. “NS wil in gesprek met het kabinet om te bepalen hoe de prestaties hier structureel verbeterd kunnen worden,” zegt het spoorbedrijf in een reactie.

Wat staat er verder nog in het regeerakkoord omtrent openbaar vervoer?

• Met het oog op de veiligheid van reizigers en personeel in het openbaar vervoer, wordt informatie over reis- en verblijfsverboden beter tussen de verschillende vervoerders en handhavende instanties gedeeld.
• Het openbaar vervoer moet volgens de nieuwe regering in alle delen van Nederland een goed alternatief zijn voor de auto. “Het belang van de reiziger staat daarbij voorop. Die moet snel, comfortabel en veilig van A naar B kunnen reizen. Dat vraagt om betrouwbare en actuele reisinformatie, goede aansluiting op fiets, taxi en auto en een veilig en gemakkelijk betaalsysteem.”
• ProRail wordt omgevormd tot een publiekrechtelijke ZBO met eigen rechtspersoonlijkheid. Deze omvorming is al gaande, en gaat dus door.
• Gebruik van stillere goederentreinen wordt gestimuleerd. Ook het gebruik van de Betuweroute. “Om overlast langs andere routes zoveel mogelijk te beperken”.
• Voor spoorgoederenvervoerders is er positief nieuws. Die vinden dat het Nederlandse spoor nu te duur is. En dat moet anders, staat ook in het nieuwe regeerakkoord. “We stimuleren het spoorgoederenvervoer door de gebruiksvergoeding in de pas te laten lopen met die in de buurlanden.”
• De extra middelen voor het openbaar vervoer zijn ook bedoeld voor de “tijdige aanleg” van het beveiligingssysteem ERTMS en voorfinanciering van de overschakeling op 3kV bovenleidingspanning.