Inspectie: ProRail stuurt bij spooronderhoud minder op veiligheidsaspecten
30 jan 2013 13:32
De wijze waarop het spooronderhoud nu wordt aanbesteed lijkt negatieve invloed te hebben op de spoorveiligheid, concludeert de Inspectiedienst Leefomgeving en Transport (ILT) in een quickscan. ProRail stuurt bij het onderhoud strak op de financiële en juridische aspecten, maar minder direct op veiligheidsaspecten. Staatssecretaris Mansveld heeft het kritische rapport een half jaar achtergehouden, maar nu alsnog naar de Tweede Kamer gestuurd.
In 2008 is ProRail begonnen met het uitbesteden van kleinschalig onderhoud door middel van Prestatie Gericht Onderhoud (PGO). Onder kleinschalig onderhoud vallen activiteiten die noodzakelijk zijn om de prestaties op het gebied van beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid te realiseren.
Soms achteruitgang
ProRail wil met de PGO-contracten de staat van het spoor flink verbeteren. Volgens de inspectie lukt dat echter op veel plaatsen niet. "In sommige gevallen kan het onderhoudsniveau zelfs dalen en dan is achteruitgang op het gebied van veiligheid aannemelijk", schrijft de inspectie.
Hoofd- en bijzaken
Aannemers zeggen tegen de inspectie dat ze meer energie willen steken in de veiligheid, maar dat de huidige regeling daartoe niet stimuleert. De focus bij de aannemer ligt op het voorkomen van boetes. "Hiermee lijkt er sprake te zijn van een onbalans tussen hoofd- en bijzaken in het onderhoud", aldus de ILT. In het laatste jaar van een 5-jarig PGO-contract geven aannemers vaak slechts de minimale verplichte aandacht, waardoor de onderhoudstoestand verslechtert.
Veiligheid
De inspectie constateert verder dat ProRail haar aansturing niet baseert op technische gegevens over de werkelijke conditie van de infrastructuur, maar op afgeleide indicatoren, zoals beschikbaarheid van de infrastructuur, of afwijkingen, waaronder spoorspattingen. De informatie over de staat van het spoor die ProRail heeft, is niet altijd correct. ILT trekt dan ook de conclussie dat er vooral op financiële en juridische aspecten wordt gestuurd en minder op veiligheidsaspecten. Of er zich daardoor ook daadwerkelijk onveilige situaties hebben voorgedaan, weet de inspectie niet.
Tweede Kamer
ProRail heeft maatregelen aangekondigd, maar de inspectie heeft nog onvoldoende kennis over de verbeteracties om daarover te kunnen oordelen. Aldus de inspectie in juni, toen het rapport naar het ministerie van Infrastructuur werd gestuurd. Pas vandaag, nadat de Volkskrant er vanochtend over publiceerde, heeft staatssecretaris Mansveld het rapport ook naar de Tweede Kamer gestuurd.
Vuist op tafel
Een woordvoerder van Mansveld zegt in de Volkskrant dat het rapport geheim bleef omdat ProRail beterschap had beloofd. Met de spooraannemers zouden afspraken worden gemaakt om de negatieve prijsspiraal te doorbreken. De gesprekken hierover zijn echter mislukt, zegt directeur Diederik Schonebaum van Strukton Rail in de krant.
Schonebaum gelooft niet dat nieuwe gesprekken tot beterschap leiden. "Er moet nu iemand met de vuist op tafel slaan. Zodat we over tien jaar niet in een parlementaire enquête hoeven uit te leggen waarom het aantal vertragingen en ongelukken op het spoor zo is toegenomen."
Opheldering
Oppositiepartijen CDA en SP willen zo snel mogelijk opheldering van Mansveld over het rapport. ´´Ik ben totaal verbaasd, omdat de Tweede Kamer vrij recent nog gevraagd heeft naar problemen bij ProRail en toen deed de staatssecretaris alsof haar neus bloedde en zei dat er niks aan de hand is. Die laconieke houding kan ik niet rijmen met de fikse beschuldigingen in dit crisisrapport´´, zegt CDA-Kamerlid Sander de Rouwe.
Reactie ProRail
Volgens ProRail is het spooronderhoud juist verbeterd door de aanbestedingen. In gebieden waar ProRail werkt met PGO-contracten zouden er minder storingen zijn en zouden de overige storingen sneller worden hersteld. Wel is de spoorbeheerder nog in overleg met aannemers over hoe de wijze van contractering verbeterd kan worden zodat de juiste prikkels ontstaan.
Discussie
De manier waarop het spooronderhoud wordt aanbesteed zorgt al langer voor discussies. Zo luidde Strukton eerder al de noodklok. Behalve aannemers, toonde FNV Spoor zich in november 2012 ook al bezorgd over het spooronderhoud.