Hurtigrute. Openbaar vervoer?
13 mrt 2025 7:00
Wie eens een keer niets wil doen, ik bedoel, echt niets, kan ik de Hurtigrute aanbevelen. U verplaatst zich per luie stoel, met als belangrijkste activiteiten ademhalen en op gezette tijden eten en drinken. Dat alles maakt de Noorse postboot tot het leukste ov ter wereld. Is de Hurtigrute openbaar vervoer?
Dit is een colomn van Karolien van Wijk.
Lef
Ten eerste; de overeenkomst tussen definities van openbaar vervoer en konijnen op Schiermonnikoog is dat het zijn er te veel zijn en dat ze allemaal een beetje suf kijken, dus daar gaan we verder niet op in. Ten tweede; veel lezers zullen de Hurtigrute associëren met een cruise-achtig gebeuren voor senioren met te veel geld en een milde reislust. Dat kan inderdaad, want daar verdient de maatschappij een hoop geld aan. Maar dat neemt niet weg dat het ov is.
We gaan even terug naar het eind negentiende eeuw. Wie vanuit Zuid-Noorwegen een briefje stuurde naar z’n tante in Hammerfest moest een week of zeven geduld hebben voor de brief aankwam. Noorwegen bestaat uit onhandelbare bergen in combinatie met een erbarmelijk klimaat en wegen waren er nauwelijks. Maar, water is er zat en de Noorse regering zette een vaarroute van Bergen naar Kirkenes uit, waarmee het eerder genoemde briefje binnen een week zou arriveren. Alleen de Vesteraalens Dampskipsselskap durfde het aan.
Geld in het laatje
Nu is de Hurtigrute een miljoenonderneming die nog steeds dezelfde 34 havens afvaart. Wie mee wil, kan natuurlijk een pakket kopen, maar klikken op Haven-naar-haven en bij een gunstige koers in kronen afrekenen kan de prijs flink drukken. Alles aan boord is Noors; het eten, het personeel, de sfeer, het breiwerk.
Naast toeristen nemen de schepen vracht mee, auto’s en Noren die toevallig van de ene onpraktisch gelegen haven naar de andere afgelegen uithoek moeten. Toeristen brengen geld in het laatje, zeker als ze pakketreizen afnemen en aan boord intekenen op prijzige excursies. Wat dacht u van een stadswandelingetje met gids door Ålesund van omgerekend 99 euro per persoon? De grijze toerist gaat graag mee, kassa voor de Noren.
Niks moet
Maar de 34 havens liggen vast. Niet meer stoppen in Torvik omdat er nooit iets gebeurt staat niet ter discussie. Zo houden plaatsen als Torvik deze belangrijke verbinding. En de reiziger? Die strekt zich nog eens lekker uit in de lounge, leest een boek, breit of mijmert wat. Over een uur leggen we aan in Tromsø, voorlopig moet er niks.
Treinreiziger.nl heeft de ambitie vaker opinieartikelen / columns te plaatsen. Karolien van Wijk reist momenteel door Scandinavië, zie haar persoonlijke blog.
De Noorse Kroon heeft toch een vaste koers. Alles is er kneiter duur vanwege de olie waardoor iedereen teveel verdient en teveel kost.
Grappig/treurig is dat men in Noorwegen erg milieubewust is en electrisch wil rijden maar dat ze hun riante begroting vooral danken aan de verkoop van fossiele brandstoffen die gewoon opgestookt worden.
Wanneer je genoeg reclame maakt voor dit soort geheimtipps is het geheim natuurlijk verloren en kun je eerdaags geen poot verzetten vanwege alle volgers die influencers nadoen.
De Hurtigrute is een vorm van duurzaam post ferry verbinding die het noodzakelijk beste van twee werelden in zich verenigen en zou men wat mij betreft rustig een Maritieme vorm van openbaar vervoer kunnen noemen. Door een veelheid van aanloophavens, en de frequentie beoogd men zowel passagiers als vracht en natuurlijk post op de meest afgelegen plaatsen te brengen en dat op een comfortabele manier voor zeker de vele passagiers en dat hoeven niet alleen mensen te zijn die met pensioen zijn gegaan en wat geld in het Noorse laatje brengen.
Menigmaal heb ik hun schepen ook in Amsterdam gezien als deel van een expeditie reis, sterker nog er wordt met een Hurtigrute schip ook een reis naar bijvoorbeeld Antarctica gemaakt. In Nederland is deze rederij niet zo bekend, maar in Aken zag ik meerdere boeken die een goed beeld geven van de Hurtigrute schepen tot aan kalenders toe.
Als toerist is het een plezierige vorm van onthaasten om het Noorse land te bezoeken en is het ook een cruise in de vorm van een reguliere lijndienst, zeg maar een nutsvoorziening waar de inwoners van de aan te leggen havenplaatsen veel baat bij hebben, zelf heb ik het helaas nog nooit gedaan, volg hen al jaren en overweeg zeker dit deel van Europa met zo´n schip te gaan maken.
Openbaar Vervoer a la Noorwegen met een maritiem tintje, is de beste omschrijving van deze rederij en vaardienst…
er is niets duurzaams aan. Het is een oud schip op diesel varend.
Gezien het ruime budget hadden ze al lang zelfregelende zeilondersteuning op de schepen kunnen installeren.
Over welke schip heb je het dan? De Hurtigruten bestaat uit een hele vloot, waarvan vier van de schepen varen op een combinatie van LNG en elektrisch.
zo’n schip is zelf een groot zeil, maar dan zonder schoot
September 2024, een reis gemaakt naar de Noordkaap met de Hurtigruten.
Fantastisch echt een aanrader.
Leuk artikel, weer wat nieuws geleerd! Wel een correctie van een ecoloog. Op Schiermonnikoog zijn juist veel te weinig konijnen. Het ecosysteem is daardoor veranderd en zelfs kustbescherming is verminderd 😉 Konijnen houden plekken open op het eiland en zorgen ervoor dat speciale andere planten juist wel kunnen groeien waarmee duinen op hun plek blijven.
Terug naar Noorwegen: hoe lang zou je voor de gehele tocht uittrekken?
De hele tocht enkele reis duurt 6,5 dagen. Op de zevende dag vaar je ook alweer een deel van de terugreis. Op de eerste dag is alleen het vertrek overigens laat op de avond, waardoor je misschien over 5,5 dagen moet spreken. Retour is het in elk geval elf nachten.
Ik ben al eens mee geweest, jaren geleden. Wat ik er nog van weet, is dat je onderweg wel in plaatsjes kunt overnachten, maar dat dat direct zorgt voor veel hogere kosten, aangezien een hotel snel 200 euro kost en de kosten voor twee korte etappes van de Hurtigruten duurder zijn dan een lange. Op onze tocht liepen we overigens een dag vertraging op, doordat er zeewater in een opslagruimte was gekomen, waardoor alles nat was geworden en er niets meer voorradig was. Toen voeren we uiteindelijk met twee schepen achter elkaar, maar onze sloeg de zevende dag over.
Let wel dat er geen trein kustlijnen zijn in Noorwegen en bijna alle treinen eindigen in Oslo of Trondheim en de noordelijkse plaats waar het Noorse net stopt is Bødo met een verlenging van het Zweedse spoorwegnet in Narvik, dus is de Hurtigrute weldegelijk en zelfs een belangrijke vorm van OV en postdienst is om alle belangrijkere kustplaatsen aan elkaar te knopen ook de noordelijkste landdelen, waar geen trein komt. Wel zijn veel plaatsen behoorlijk dun bevolkt, dus dat deze boot niet dagelijks langskomt is ook wel logisch. Daarbij behoort vliegen ook nog tot de opties. Let wel dat de postdienst ook steeds meer vervangen wordt door internet (Starlink), maar pakketten etc komen er steeds meer voor in de plaats. Als Noorwegen zo inzet op vergroening is de boot toch de meer milieubewustere optie boven vliegen.
Als we toch eenmaal “out-of-the-box” gaan met een leuk artikel over Noorwegen, misschien eens andere plaatsen of werelddelen met een ongewone vorm van OV belichten, “down-under” bijvoorbeeld of Asia of “you name it”, hoef natuurlijk niet elke dag of week, maar eens in de zoveel tijd kan geen kwaad.
Of heeft iemand anders een ongewone situatie liefst positief meegemaakt die een verslagje waard is, want over kikkerland Nederland hebben we al genoeg kommer-en-kwel nieuwsberichten gehad, dus wie is de volgende schrijver…?
Misschien ik wel, ben net weer terug van overwinteren in Thailand, vooral Bangkok -heb vroeger vrijwel hele land bereisd, tevens alle aangrenzende, en heb meegewerkt aan boek over BMTA=BKKse stadbusbedrijf.
Maar of dat nou echt interessant is-mogelijk die staats-geregelde indeling in 3 klassen van Thaise regionale bussen-toch wel uniek in deze wereld, denk ik. Overigens hebben de staats-geregelde treinen, SRT, ook 3 klassen, waarbij klasse 1 en 2 nog verdere onderverdelingen hebben, die mede de prijs bepalen
Het blad van reizigersverenging ROVER heeft in vrijwel elk nummer wel zo”n stukkie.
valt wel mee-ook de Noren hebben toch heel wat echte wegen aangelegd, ook langsheen hun kust. En daar rijden dus als veel snellere en frequente verbinding gewone BUSlijnen over, zelfs -naar NL maatstaven niet goedkoop, maar wel minder kostbaar als ticket voor die boot, Bvb Bergen-Stavanger, verbindt 2 i NO grotere steden, heeft een redelijk goede verbinding met luxe buss. OOk vanaf Fauske naar Narvik als overbrugging van het treinloze stuk. EN die BUSSar zijn qua capaciteit in feite goed toegesneden op de vraag naar OV.
Overigens, voor wie dat nog niet wist: Hurtig betekent dus ”SNEL, zeg maar haastig. Terwijl dit hele stuk rust en kalmte uitstraalt.
Chapeau Hildebrand ! Hoezeer ik met veel plezier per rail reis, is er meer keus dan dat. Dat Treinreiziger ook eens een blik werpt op iets van buiten het domein van railverkeer, ervaar ik als verfrissend en nuttig. Columnschrijfster Karolien van Wijk, stelt meteen dat zij de definities binnen het vervoer gemakshalve terzijde schuift. Enerzijds staat haar dat in een column vrij om dat te doen, maar anderzijds levert het niet-inkaderen meestal een vage woordenbrei op. Ik meen dat het gebruik van definities meestal helpt om zaken in een juiste context te plaatsen. Overigens, volg ik het railverkeer al meer dan een halve eeuw nauwgezet en heb ik ook 27 scheepsreizen op mijn naam staan. Ik beschouw mijzelf aardig ingevoerd in beide vervoersvormen. Het volgende is bedoeld als aanvulling op de column, en niet als kritiek. Ik poog slechts een iets dieper in te gaan op de basisvraag: Valt het varen met Hurtigruten onder het begrip OV of niet ? En wat zijn andere bijzondere reismogelijkheden ?
Bij binnenlands reizigersvervoer zijn er in de afgelopen twee eeuwen enkele grote omwentelingen geweest. Na de tijd van de trekschuit en stoombootdiensten volgde de glorietijd van het railverkeer. Sinds de jaren ’30 werd langzaam maar zeker het wegverkeer leidend. Ook bij de passagiersvaart over zee zijn verschillende omwentelingen te herkennen. Van zeilschepen naar stoom aangedreven schepen en daarna naar diesel aangedreven schepen. Momenteel zijn er vrij radicale ontwikkelingen gaande waarbij allerlei energiebronnen worden uitgeprobeerd. Zoals waterstof, een minireactor, (bio-) LNG, methanol, ammoniak, wind (sic !) en verschillende biobrandstoffen. Hurtigruten wil in 2030 haar eerste uitstootvrij schip in dienst te nemen. De uitstoot van zwavel is nu al met circa 80 % verminderd.
Karolien gebruikt het begrip ‘lijndienst’ geen enkele keer. Toch is het verschil tussen een lijnschip en een cruiseschip fundamenteel. Zoals ook een touringcar een geheel andere functie vervult dan een lijnbus. Een lijnschip vervoert passagiers zo snel als mogelijk van haven A naar haven B. Het comfort kan van hoog niveau zijn, maar het vermaak aan boord is bijkomstig. Een cruiseschip biedt een comfortabele plezierreis met vele activiteiten ter vermaak van de passagiers. De vaarsnelheid is onderschikt aan het comfort. De Titanic was een lijnschip en zeker geen cruiseschip. De groei van de luchtvaart (en de dekolonisatie) betekende uiteindelijk het einde van de lijnscheepvaart met passagiers. Met dank aan de KLM.
Eén vorm van de lijndiensten was de mailboot, ter bevoorrading van afgelegen aan een kust gelegen gemeenschappen. De allerlaatste echte mailboot was de RMS St. Helena, die tot 2018 voer tussen Kaapstad en Walvisbaai naar de zeer afgelegen eilanden St. Helena en Ascension. Toch zijn er nog enkele overblijfsels van de lijnscheepvaart tot op de dag van vandaag actief. Zoals de Hurtigruten Groep, die sinds 1840, onder meerdere handelsnamen, op mailboot achtige wijze o.a. regelmatig Noorse kuststeden aandoet en expeditiereizen naar de Noordkaap maakt. Cruisepassagiers zijn ook welkom op de mailboten van Hurtigruten.
Langs de kust van Groenland vaart ook een soort van mailboot, de ms Sarfaq Ittuk (228 bedden) van de Arctic Umiaq Line, langs de zeer geïsoleerde kleine gemeenschappen. Circa 90% van de passagiers is Groenlander. Een zeer leuke meerdaagse zeereis is de veerdienst tussen Busan, Zuid-Korea en Osaka, Japan v.v. De ms PanStar Dream (zie: http://www.panstarcruise.co.kr ) heeft circa 600 bedden.
Her en der in de wereld zijn er meer interessante lijndiensten met cruise elementen. Wie een avontuurlijke reis wil maken, zou trouwens ook een ‘cargocruise’ per vrachtschip kunnen overwegen. Grotere vrachtschepen hebben vaak accommodatie voor ruim 25 opvarenden, maar vaart men in werkelijkheid met pakweg 12 zeelui. Daarnaast is er altijd een ‘eigenaarshut’ aan boord. De ongebruikte accommodatie wordt door sommige rederijen, zoals CMA-CGM, verhuurd aan passagiers, om zo nog wat extra bij te verdienen. Cargocruises zijn puur en niet opgeleukt, maar wie iets bijzonders wil meemaken en toch ook in de watten gelegd wil worden, adviseur ik om eens na te denken over een trans-Atlantische oversteek. Een weekje totaal ontkoppeld van je dagelijkse bestaan, is een geweldig positieve ervaring, die ik driemaal mocht meemaken. Kortom, er zijn vele interessante mogelijkheden om een bijzondere zeereis te maken. Voor mij is passagiersvervoer met lijndiensten, inclusief mailboten, zeker als OV aan te merken.
1 – Mijn complimenten voor je nette en uitvoerige uiteenzetting Allen Kleiweg en vooral aanvulling op dit out-of-the-box artikel !
2 – Mag ik de Queen Mary 2 van Cunard aan dit rijtje toevoegen zeg ik ook als scheeps- en luchtvaart fanaat. Ik bezocht dit mooie schip in 2019 in Zeebrugge heb er een smakelijke lunch gehad en heb er thuis zelfs een model van.
De QM 2 is ook géén cruise schip, maar een Cruiseliner , omdat het gebouwd is om in eerste instantie een Lijndienst tussen Southampton en New York te maken en daarnaast ook nog “gewone” cruises kan maken. Zo´n lijndienst is net als een busdienst om van A naar B te gaan alleen met een flinke snelheid van plus 25 knopen en door haar specifieke opbouw en constructie in staat om zelfs over de woelige Atlantische Oceaan veilig te kunnen gaan varen. De plaatsing van de reddingsboten ligt hoger en heeft men speciaal toestemming gekregen las ik in menig boekwerk.
Er zijn mensen die vliegangst hebben, maar niet tegen een zeereis met een Cruiseliner om of in de USA of VK te komen op zien en het voor hen dus ook een vorm van OV is maar dan met een vaartuig van 345 meter lengte waaraan Nederland ook een flinke bijdrage heeft geleverd zoals het MARIN in Wageningen.
3 – Misschien moeten we deze rubriek – als er vaker uitstapjes gemaakt worden in de berichtgeving – maar gaan veranderen van Treinreiziger.nl naar Transportnieuws.nl waarin diverse vormen van vooral passagiersvervoer wereldwijd aan bod komen, dan kunnen mensen met uitgebreide reiservaringen hun ervaringen delen met anderen en vooral de impact van het OV op het reisgedrag, zeker in een tijd van mondialisering wellicht een overweging waard lijkt mij…
Het is Hurtigruten.
Wat wijsneuzigheid van mijn kant: de maatschappij schrijft Hurtigruten. Letterlijk vertaald is dat ‘de snelle route’, precies wat het is dus. De Noren schrijven het bepaald lidwoord achter het zelfstandig naamwoord, vandaar de -n, die je vertaalt als ‘de’. Omdat ik graag het Nederlandse bepaalde lidwoord wilde gebruiken in plaats van geen lidwoord, heb ik ‘de Hurtigrute’ geschreven, in plaats van alleen Hurtigruten.
Je bent in ieder geval wel consequent in het artikel, al zou ik dan wel de titel aanpassen zodat er ook De Hurtigrute staat. Ik hoop deze boot ook ooit eens te mogen bereizen 😀
Noorwegen kent vele fjorden de inhammen naar en van zee. Daar zijn veerverbindingen essentieel en overbruggen de afstanden sneller, dan het lange omreizen over spoor en weg. Het is een lang, smal bergachtig land en veel spoorlijnen zijn als enkelspoor in dit ruige landschap uitgevoerd. Spoormaatschappij Vy voorheen NSB heeft comfortabele dag en nachttreinen. Ook heeft het Noorse Staatsbedrijf enkele van haar treinstellen laten reviseren in Haarlem bij de Hoofdwerkplaats! Dat de Noorse kroon duur is komt door de vele bergen hier, net als de Frank in het Centraal gelegen Zwitserland.