Onzekerheid voor NS-dochter Abellio in Groot-Brittannië
28 feb 2019 12:45
NS-dochter Abellio is in het buitenland opnieuw fors gegroeid. Inmiddels komt ongeveer de helft van de omzet van de Nederlandse Spoorwegen via Abellio uit het buitenland. Desondanks zijn er voor de toekomst wel zorgen. De tegenvallende reizigersgroei in het Verenigd Koninkrijk en de Brexit brengen onzekerheid met zich mee.
Omzetgroei Abellio
Op dit moment heeft NS een omzet van 5,9 miljard euro. Daarvan is bijna de helft afkomstig van Abellio (2,8 miljard euro). Dat is aanzienlijk meer dan in in 2017 (toen 2 miljard euro). Een groot deel van de stijging komt door de start van de nieuwe concessie West Midlands in het Verenigd Koninkrijk. Het grootste deel van de omzet van Abellio komt uit Groot-Brittanië (2,5 miljard euro). Daarnaast is de NS-dochter ook actief in Duitsland. Daar is Abellio echter veel kleiner (omzet 350 miljoen euro).
Lagere reizigersgroei
Abellio boekt in het Verenigd Koninkrijk goede resultaten. “26,2 miljoen van de winst van NS komt uit Engeland en Schotland”, vertelt financieel topman Bert Groenewegen tijdens de presentatie van de jaarcijfers van NS. Toch zijn er ook zorgen. “De reizigersgroei is de afgelopen twee jaar fors afgenomen. Dit heeft ook de financiële druk op het Britse concessiesysteem verhoogd. Want vele concessies zijn toegekend onder de aanname dat er sprake zou zijn van forse reizigersgroei. Voor ons betekent dit dat we bij de concessie Greater Anglia meer moeten betalen aan het ministerie van transport, zonder dat hier meer reizigers en inkomsten tegen over staan”, legt Groenewegen uit.
Brexit
Volgens Groenewegen valt de reizigersgroei lager uit, omdat het type werkgelegenheid is veranderd. “Maar ook het feit dat het thuiswerken in Engeland is ontdekt. Dat speelt ook een heel belangrijke rol”, legt Groenewegen uit. Volgens NS-topman Roger van Boxtel is dat niet het enige. Ook de Brexit speelt een rol. “We zien daardoor een terughoudendheid in nieuwe investeringen.” Daardoor komt er verdere druk te staan op de economische ontwikkeling, en daarmee ook op de reizigersgroei.
Discussie spoorsysteem
Groenewegen wijst naast de financiële druk ook op de politieke en publieke ontevredenheid op het Britse spoorsysteem. Groot-Brittannië heeft als eerste land besloten het openbaar vervoer op grote schaal te gaan aanbesteden. Maar de Britten zijn daar steeds minder content mee. “De tevredenheid bereikte in 2018 een dieptepunt met de invoering van de nieuwe dienstregeling bij diverse concessies, zoals ook bij onze dienstregeling in Schotland. Als reactie hierop laat het ministerie nu een onafhankelijke review uitvoeren naar de hele Britse spoorsector.” Eind 2019 worden de resultaten verwacht. Mogelijk wordt het Britse systeem naar aanleiding daarvan aangepast.
Abellio Duitsland
Waar Abellio in het Verenigd Koninkrijk winst wist te behalen, kwam Abellio Duitsland juist uit op een nettoverlies van 5,7 miljoen euro. “Dit wordt veroorzaakt door Mobilisatiekosten van € 7,0 miljoen voor de in december opgestarte concessies Rhein-Ruhr-Express (RRX) en de DieselnetzSachsen-Anhalt (DISA) en de nog op te starten concessies in 2019 en 2020”, legt Groenewegen uit. De verwachting is dat als de concessies eenmaal draaien er positieve cijfers komen uit Duitsland. In het verleden was Abellio ook actief in andere landen actief. Na een eerdere strategische heroriëntatie heeft NS besloten zich alleen te richten op Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Winst Abellio lager
Door het verlies in Duitsland is de totale winst van Abellio breed in 2018 gedaald. Kwam de winst in 2017 nog uit op 35 miljoen euro, in 2018 daalde de winst naar 21 miljoen euro. “De winst is weliswaar gedaald. Maar het onderliggend bedrijfsresultaat is verbeterd naar 62 miljoen vergeleken met 35 miljoen in 2017”, legt de financieel directeur uit.
Nieuwe concessies
Abellio is op dit moment in Groot-Brittannië in de race voor twee nieuwe concessies. “Daar hopen we in elk geval één van binnen te houden. Maar even kijkend naar de komende jaren, dan houden we het vrij rustig”, voorspelt Groenewegen. In Duitsland blijft Abellio wel bieden op kleine concessies in gebieden waar de NS-dochter actief is. “Om zo te versterken, maar we voorzien geen nieuwe gebieden”.
Om heel eerlijk te zijn, ik zou er geen moeite mee hebben als de NS van het Nederlandse spoor verdwijnt. Ik vind namelijk dat Arriva/Blauwnet en anderen het beter doen: het materieel is comfortabeler, rijdt vaker en is goedkoper. De NS hoort misschien historisch wel meer bij Nederland en ik vind dat het personeel hiervan nooit de dupe mag zijn. Maar als reiziger heb ik het idee dat we er niet op achteruit zouden gaan
Ach ja, hoeveel treinen laten die wel niet rijden en verwacht dat ze het goed blijven doen wanneer ze zonder concurrentie een groot bedrijf zouden zijn.
Het exploiteren van een paar gezapige, regionale lijntjes in dunbevolkte gebieden voornamelijk aan de rand van ons land met alleen maar stoptreintjes en in verhouding weinig passagiers is van een totaal andere orde dan van een landelijk spoornet met sprinters, intercitytreinen, IntercityDirect en internationale treinen door elkaar. Dat alles ook nog met een intensieve dienstregeling op een overbelast spoor.
Zou een DB dochter meer moeite hebben met de hogesnelheidstrein? Natuurlijk is het waar dat ze nu alleen kansen hebben gehad op de randen van het spoor. Persoonlijk ben ik voorstander van de Rover visie: sprinters aanbesteden in ov-netwerk, intercity bij NS. Voorwaarden: overheid pakt regie.
Maar er gaan geluiden in Duitsland dat de DB hun dochter Arriva moeten gaan afstoten (en de opbrengst investeren in spoor- en stations verbeteringen). Dan zal Arriva het op eigen benen (of als dochter van commerciele eigenaren) moeten gaan doen.
Ik zou best willen dat Arriva Nederland met bijvoorbeeld een Stadler EC 250 over de HSL gaat rijden. NS heeft inmiddels zijn kansen nu wel een beetje verspeeld.
Arriva comfortabeler en met een hogere frequentie? Beide eigenschappen heb ik nog niet bij Arriva mogen ontdekken. Wat ik wel heb ervaren zijn de enorme vertragingen en uitval van treinen op de Maaslijn. Een maandje geleden moest ik met de trein van Leeuwarden naar Groningen. Ook daar vertraging. Op die harde banken was het een lange zit. En nog steeds denkt na Veolia ook Arriva dat wij Nederlanders super slank zijn: met z’n drieën op een hard bankje.
Veel van die vervoerders was ik ook tevreden mee, alleen Veolia vond ik een drama. De zitplaatsindeling was dusdanig krap dat je per 10 zitplaatsen (3+2) in vis-a-vis opstelling vaak maar 5 kon benutten en dat de rest van de reizigers in het gangpad bleef staan. En als je dan niet snel genoeg was uitgestapt, door drukte in Nijmegen Heyendaal, dan stond je zo op station Nijmegen.
Wordt het goedkoper met bijvoorbeeld Arriva? Zeker niet! Elst-Arnhem met Arriva is € 3,20 en met NS € 3,00. Vraag me af waarom Arriva nou ineens duurder moet zijn.
Heb op meer gemeenschappelijke trajecten gezien dat Arriva ook primair uit is op winstmaximalisatie.
Je maakt 1 grote fout: op regionale lijnen bepaald niet Arriva, maar de provincie bepaald de prijs. Omdat de lijnen minder rendabel zijn, maar de provincie wel wensen heeft, worden die deels bekostigd met afwijkende tarieven.