25 jaar na de treinramp bij Eschede: hoe slachtofferhulp eindelijk de standaard werd
03 jun 2023 10:13
Duitsland herdenkt vandaag de treinramp bij Eschede die zich op deze dag in 1998 voltrok. Ruim 100 mensen overleefden de fatale ontsporing niet en de bijna 90 gewonden ervaren tot op de dag van vandaag de fysieke en psychologische nasleep van de tragedie.
Op woensdag 3 juni 1998 was ICE 884 zoals gebruikelijk onderweg van München naar Hamburg. Het ICE 1-treinstel reed met zo’n 200 kilometer per uur over het traject tussen Hannover en Hamburg. Metaalmoeheid zorgde ervoor dat een wiel barstte. De flens doorboorde de vloer van de trein. Een waarschuwende passagier kon het ongeluk niet voorkomen: de conducteur wilde eerst zien wat er aan de hand was voor hij de machinist zou oproepen de trein tot stilstand te brengen.
101 doden
Zover kwam het niet: ter hoogte van het dorpje Eschede ontspoorde de trein en doorboorde daarbij de pijler van een verkeersbrug, die ook nog instortte. 98 van de 287 passagiers overleefden de ramp niet en nog eens drie spoorwerkers kwamen om door de ingestorte brug. Het is de zwaarste naoorlogse treinramp van Europa.
In de 25 jaar na de ramp is er een hoop gedaan om een drama van deze proporties te voorkomen. Direct na 3 juni ’98 werden alle ICE 1-treinstellen buiten dienst gesteld om pas na grondige inspectie terug te keren in de reizigersdienst. De treinen konden met andere wielen weer op pad, maar het duurde tot november 1998 voordat echt alle ICE-diensten weer met volledige capaciteit konden rijden. Later werden de treinstellen voorzien van nooduitgangramen die eenvoudig stuk te slaan zijn, niet alleen zodat reizigers in nood zo sneller kunnen ontsnappen, maar zodat hulpdiensten de trein eenvoudiger kunnen betreden. In Eschede was zwaar geschut nodig om de ruiten en deuren open te breken.
Slachtofferhulp
Maar de belangrijkste stappen zijn naar aanleiding van de treinramp bij Eschede gezet op het gebied van slachtofferhulp. Voor het eerst regelde de overheid structurele nazorg bij een grote ramp, zowel voor slachtoffers en nabestaanden als voor getraumatiseerde hulpverleners. Op aandringen van nabestaanden van onder andere de ramp bij Eschede werden ook het NOAH en het BBK opgericht. Deze twee nazorginstituten staan sindsdien slachtoffers en nabestaanden van rampen in Duitsland en elders bij, bijvoorbeeld na de tsunami in Zuidoost-Azië in 2005 en de vliegramp van Germanwings in Frankrijk in 2016.
Slachtofferhulp bleek belangrijk voor de nabestaanden en overlevenden van de ramp. Dat DB pas 15 jaar na de catastrofe excuses aanbood, hielp niet mee bij de verwerking van de gebeurtenissen. “Het gedrag van de Spoorwegen houdt onze wonden al jarenlang open”, zei nabestaandenwoordvoerder Heinrich Löwen in 2008. Vijf jaar later sprak toenmalig CEO Rüdiger Grube eindelijk zijn excuses uit tijdens de vijftiende herdenkingsbijeenkomst van de ramp. DB-baas Johannes Ludewig, die in 1998 de leiding had over de Spoorwegen, gaf deze week aan NDR toe dat hij de situatie nu anders zou afhandelen. “Ik geloof wel dat DB een morele verantwoordelijkheid had. Verontschuldigen was op z’n plaats geweest.”
Grote herdenking
Voor de nabestaanden en overlevenden van de treinramp bij Eschede is zaterdag een extra grote herdenking georganiseerd. Daarbij zullen onder anderen de Duitse minister van Verkeer en de directeur van DB aanwezig zijn.
De excusses 15 jaar naar dato is rijkelijk laat en ik denk dat DB zich meer had moeten laten horen bij de overlevenden en nabestaanden. Ook ben je zonder lichamelijke schade uit een ernstig ongeluk gekomen hebben vaak wel ernstig geestelijk letsel opgelopen en de getroffen reizigers zou de weldegelijk actief benaderd moeten worden.
Standaard slachtofferhulp bij grote rampen geldt dit alleen voor Duitsland of ook in Nederland? Ik heb – naar wat ik heb gelezen > dus ik kan het fout hebben – bij de treinramp in Voorburg een aantal maanden terug niet echt het idee gekregen dat de reizigers zonder lichamelijk letsel actief benaderd werden door slachtofferhulp.
Helaas zijn grote trein ongelukken ondanks de zeer zware veiligheidsmaatregelen nooit 100% te voorkomen. Mensen zijn niet feilloos en er worden altijd fouten gemaakt met zeer vervelende gevolgen.
Voorburg was niet echt een ramp. Uiteindelijk was het een aanrijding met beperkte gevolgen. Niet iets in de lijn van Eschede
Strikte genomen ging het om een gebroken wielband die zich in de treinbodem boorde en die ter hoogte van het viaduct in een wissel bleef steken en zo de onsporing inzette.